ILLVSTRISSSIMO DOMINO DOMINO NICOLAO DE BAILLEVL CHRISTIANISSIMO REGI A SANCTIORIBVS ET SECRETIORIBVS CONSILIIS, SV MMO QVE EIVS ÆRARII PRÆFECTO, REGINE REGENTIS CANCELLARIO LTRÒ fe prodit in publicum, Euchologicum ita de myftico meo (quod iuftis vere titulis Tuum eft) peculio, fpiritualibus Ecclefia thefauris aliquid acceßionis, non abfque mei periculo, fieri voluifti. Nec iniuriâ, Te, primum adit, vt Tuis confilis è tenebris erutum,primam fui frontem Tui fplendore nominis illuftratam gerat, & quod nonnulla fub Ïuis auspicijs, cùm à me, tum ab exteris obiecta fuperauit impedimenta, ceu votiua fui ipfius tabella, Tibi fe primùm fiftat, nec minus à me gratibus, quam à Te gratis infignitum, Tui nominis infcriptione fibi decus & authoritatem fentiat adiunctam. Fauet, annuit, iubet Ecclefia Conftantinopolitana, que ficut in fuis Proceribus (inter quos fupremum Logothetam locat) Palatinorum nomina Procerum veneratur, ita pietatem & Claritudinem Tuam venerari geftit in Euchologio fuo, & à Tuâ vicißim dignitate &xorixov Eloua comparare. Patere igitur, Illuftrißime, vt dum Graco ex femine confortioque Latinum foetum hac in noftrâ communi patriâ me peperiffe, fautor illius, imo penè author, gratularis; eius Te Parquares, hoc eft fecunda natiuitatis & lucis in orbe Chriftiano capienda, non tam Latino more Sufceptorem deligi, quam Graco EYNTEKNON inftituto, congratuler nuncupari. Facies fanè, fi is es, qui effe foles, Humanißimus, Æqui amantißimus, ftrenuus rerum nobilium Affertor, ac vindex. Humanitate iam Tibi fæliciter vrbis Regia populos deuinxifti, aquitate Senatum Principem, Senatus ipfe collega, Tibi fœlicius comparati: animi celfitu dine & ad res fublimes innata aptitudine Regem ipfum primoribus Regia poteftatis adminiftris annumeratus, fælicißimè promeruifti. Benefica Tua humanitatis officia plebs votis clamat, Senatus aquitatem Tua inter fuos cooptatione laudat, Regina Sigillorum fuorum delatione, Rex demandatâ Erary fui pradicat cuftodia; fic vt nullus fuperfit erroris fufpicioni locus, vbi tot in vnum ad vnius merita comprobanda fucciduis temporibus oracula confpirarunt. Nam quod paucis, quod fermè nulli contigit, vt ius aquâ lance & cum facitate, omniumque fibi animos deuinciens è Pratoriano tribunali diceret inter ciues, & Regiam plebeculam paterno ftudio pafceret & foueret, follicitâ curâ protegeret, eins deinde municipialia iura, immunitates, libertates à Principibus conceffas fartas vellet & tectas, eóque diuturniores efficeret, quò cum Principis obfequio redderet coniunctiores; hoc Tibi tanquam meritis comparatum obtigit, vt quod alij pluribus votis ambierunt, id vltrò Tibi populares Ordines deferrent, Princeps decerneret, vniuerfa Parifiorum congauderet ciuitas, non femel modò, fed & fecundùm, fed & tertium, eum fibi Decurionum Prefectum dari, quem prius ipfa Protectorem, ciues Patrem, cunctorum opes Vigilem, ades ipfa Cuftodem agnofcerent & pradicarent. Exinde cum perpetuos Tibi fafces populi meditarentur Comitia, Te fibi Curia voluit, & quem repetitis ac continuis votis fingula per Vrbis regiones perfonabant Tribus, primis & infulatis Senatus Proceribus adlectum, Capitolium extulit; nec Conan Bicolorem veftem quam detulerat, in plenam Purpuram Populus inuidit mutari, qui fuis infignibus Senatoriam dignitatem fuerat ominatus, & plus cunctis prodeffe fentiret, quo fieres excelfior. Hinc Regina Imperij Gallici, tunc confors, nunc moderatrix, fublimia conspicari femper confueta, eas in Te probauit animi dotes, quas Populus venerabatur, fuspiciebat Senatus, Te fuum renunciauit Cancellarium, quem Populus tutorem, Senatùs authoritatis vindicem coaptarat prius. Nufquam tamen à pafcenda (vt à principio confueueras) plebis curâ, aut à cohoneftando Senatus fupremo collegio liberatum Te voluit,vt maieftate ita prudentia pollens Regina; quinetiam, militia neruos, pacifque munimen, Tibi uni commifit, cum Regÿ Publicique Erarij fummam Prefecturam in Tuâ fidelitate vigiLantiáque repofuit, intelligens in tuto effe vniuerfa, que Tua fidei creduntur,& follicitudini commendantur. Quid in negotiorum turbinibus, in cafuum procellis timeat induftria Tua? Regiam Lutetia Cymbam dudum Nauarcha vexifti, fuccrefcentem in dies Cafarem Gallicum vehis, cum Fortunas eius regis, Regnique Fortunam omnem moderaris: eóque coram fapientibus & probis beatius, quò virtus, que Te in publico domique circumftipat, regni communes opes, qua putarentaly Fortuna dona, uatos in Lares, quippe facros integritati & innocentia non admittit, pri tantum abeft vt priuatos in vfus conuertat. Laribus in illis, fancto in Mufao, & fecretiore deuotionis tua penetrali, quinimò facratiore in animi Tui ade, vbi perenniter curas Publico, labores Regno, Regi vitam, Deo pietatem, cultum, animam litas, Euchologicum volumen, ceu fanEtam Ecclefia Graca fupellectilem, venuftum moderna pietatis, antiqua venerandum fimulachrum, Tuo nomini confecratum, appenditur. Admittes iam editum librum, quem vt ederetur, authoritate inuifti: tutaberis ex materia diuinum, ex verbis colendum munus, & votum maximè Te dignum, qui dum caduca & temporanea adminiftras, facra tamen & cæleftia meditari non defiftis. Annuet, vt fido, votis humanus quidem ille Tyus in litteratos omnes animus, longè verò propenfior in obferuantißimum Parifienfem noftrum S. Maria Conuentum, cuius inter membra Dei benignitate numeror, vniuerfamque Pradicatorum familiam, que fua Tibi, meo nomine, quantulacumque reddit vota: quodque reliquum eft à Deum interpellat, vt cuius nutú atque confilio ad moderandum Iuftitia Regnique afylum admotus es, ad id muneris Te longum, & nifi vota modum excederent, aternum fofpitet. Lutetia Parifiorum in Canobio Sanctißima Maria Annunciata Ordinis Fratrum Pradicatorum, Kalendis January, Anno R.S.H. M. DC. XLVII. ILLVSTRISSIMA Dominationi tua deuotißimus. FR. IACOBVS GOAR. S.T. L. Ordinis Prædicatorum. INTERPRETIS AD LECTOREM PROOEMI V M. AVTIS amplas quantumuis & copiofas Geographie & Hydrographie tabulas & indices nactis familiare eft, vt fi in illis quas luftrarint alij diligenterque depinxerint regionibus, nouum ipfi finum, promontorium, vrbem, portum, nouos homines, noua regna, mores inauditos detegant & agnofcant, hæc propriam induftriam commendaturi, vel rei nautica notitiam, & aliorum promoturi vtilitatem, prioribus excufis tabulis appingere, nouifque commentariis confignare non vereantur: authores pariter quamplures (ceu nautas celebriores totum quacumque patet, orbem curfim defcribentes) vbi fcriptis fuis, ritus Ecclefiæ pene vniuerfos, comprehendiffe demiror, prof perum aliquem fucceffum, ex meo qualicumque conatu excepturum fperaui, fi Ecclefiæ folius Orientalis mores, eosque minus noros, Euchologij textum & fenfum interpretatus, aliorum elucubrationibusadnectam cum ex eorum cognitione, vilitas eadem illorum authorum lectioni accedere poffit, quam confert ampliffimo regno peragrando portus, fluuij, faltus, regionis vnius notitia, ex cuius defectu hæfitare plerumque, errare frequenter, periclitari fæpius, in baratrum & præcipitium fe agere nonnunquam viatorem contingit. Ecclefiam ergo Græcam, amantiffime i.ector, velut peregrinam, & nobis hanc mundi partem incolentibus ignotam plurimis Prouinciam, in Euchologij fui tabulâ tibi defigno, imo totius ipfius Ecclefiæ, immenfis licet diffufæ fpatiis,partem non modicam fimul delineandam fufcipio. Nouum enim orbem vt non adinuenit Americus, fed eius vnius quem Deus olim condidit partem detexit, & moribus licet diuerfos, communi tamen nobifcum ftirpe reperit homines progenitos: aliam pari modo Ecclefiam non fufcipio delineandam, fed cam quæ fpatiis, & vfibus ( vtinam non animis) à noftrâ quidem diffita videtur, ex vno tamen Saluatoris effoffo latere olim profluxit, & ad vnius Sponfae cum reliquis membris venuftatem exprimendam, vt quondam iuuerit, & nunc in fubditis fidelioribus iuuet, defcribendam fufcipio. Ecclefia fiquidem vniuerfa cum non minus mundo, vnitate gaudeat ; plures tamen in fe complectitur Ecclefias, velut orbis prouincias, aut vrbes. Cum vnica fit, inquam, & vnius amicæ vnicè dilecte nomine, à fponfo Domino compelletur, multiplici nihilominus apud diuerfos populos, agendi confuetudine, miraberis difcrepare: & cum moribus diuerfis diuinum numen profitetur aut colit (fi tamen vno fidei charitatifque fpiritu nexuque informetur & colligetur) non fecus plures in vno Deo beatitudinem percepturos, quam fuperficies metam vnam in centro viis variis reperturas lineas mittit, ipfa filios fouet & conftringit. Non ita namque hæc ab illâ, vel Orientalis Ecclefia à noftrâ difcrepat (de primæuâ illius ætate, vel de fanâ quæ tempore hoc reftat parte, heu modicâ licet, loquor) vt vbique in iis quæ ad omnimodam fidei vnitatem, & conformem religionis obferuantiam pertinent, non conueniat cum eâ, & ita conueniat, vt fine vituperio poffit fimul in ritibus difcrepare. Quæ res, amabo te, ad vnius Dei fimplicitatem, & ad animæ cuiuflibet noftrum perfectionem accedere prope videtur, illius quidem, qui triplicem in naturâ non refpuit perfonarum diftinctionem, huius vero, quæ quamuis perfecte vnica fit, diuerfis nihilominus eft infignita facultatibus, quæ vnum Deum vnicâ fimpliciffimâ conftantem effentiâ, tribus & fimplicfimis in fe perfonis diftinctum agnofcit, amat, & adorat, cuius virtus infinita omnium rerum actiua, totius vnitatis eft principium, & earumdem vna eft ratio diftinctionis; illaque eadem eft ratio exiftens in vniuerfo corpore, in quo quia vniuerfalis eft, tam multos & diffimiles, vt fenfus docet, producit & operatur effectus: atque ita nullus nifi forfan ignarus, |