Foemina pro dote nummorum dicit, amo te. $19. mulieri. beller d ende. S Wer Silber gibt vnd rotes Goldt | Den haben schöne Frawen holdt. Ein Weib das Leben hat geborn. Ille lauat laterem, qui cuftodit mulierem. Decipere, hae verae funt dotes in muliere. Vnd jhren besten Freundt betriegen | Von allen doch nicht sagen wil. Ein Weib kan nicht Brodt backen ohn Mahl. Kein Weib dich dann mehr lieben mag. Rufticus est vere, qui turpia de muliere (S. 135) Dicit: nam vere fumus omnes de muliere. Ist | welcher Weibs Geschlecht vnehrt. Sub longis tunicis breuis est animus mulieris. Ob fie fchon lange Kleider tragen. Der hat you groffer Noth zu klagen. Weiber List betriegen kan... Similitudo, Similia, Diffimilia. (S. 184) Saepius est hofpes talis, qualis fuus hofpes. Gleich fucht fich | gleich findt sich. Est mirum bellum, quando afellus culpat afellum. Es ist ein wunderlicher streit | wenn ein Efel den andern reit. Vide fupra, Culpa. Ex prauuo pullus bonus ouo non venit vllus. Bofe Ey | bofe Gucklein. Si bufo pifcis, quam deteftabilis, id fcis. Bose Fisch find Padden. Tale forum quaerens dabit arcta Pedagia moerens. Vel. Quale forum fuerit, vectigal tale requirit. Auff folchem Marckt folcher Zoll. In tali tales capiuntur flumine pifces. In folchem Waffer fangt man folche Fifch. Filius vt patri fimilis, fic filia matri. Wie der Sohn nach dem Vatter | alfo gereht die Tochter nach der Mutter. Lances difsimiles faciunt oculos mihi triftes. Vngleiche Schuffeln machen scheele Augen. Qualis forum fuerit, vectigal tale requirit. Eins dem andern fich gleichen foll | Auff kleine Marckt gehört kleiner Zoll. Quod lupus est lupulum, nunquam prius est mihi vifum. Dafs ein Wolff den andern hett gebiffen. 5. Herm. Germberg Carminum Proverbialium... 1576. (Hermanni Germberg) Carminum proverbialium totius humanae vitae ftatum breuiter deliniantium (sic), nec non vtilem de moribus doctrinam iucunde proponentium, loci communes: in gratiam iuuentutis felecti, addita plerumque interpretatione Germanica. Si Chriftum difcis, fatis eft si caetera nescis, Bafileae, ex officina Oporiniana. 1576. Kl. 8. 8 Bl. Vorst., von denen das letzte leer, 364 S., 1 Bl. Duplessis No. 136. Zacher No. 48. In Halle (Univ.-Biblioth.) * CARMINVM 1582. PROVERBIALIVM TOTIVS humanae uitae ftatum breuiter delinean- tium, necnon utilem de moribus do- | ctrinam iucunde propo - nentium. || LOCI COMMVNES. || Nunc denuò in gratiam Juuentutis | aucti & recogniti. || ACCESSERE | Circei Dialogi Decem, hominis prae caeteris animalibus praeftantiam tam | doctê quàm iucunde de- | fcribentes. || Si Chriftum difcis, fatis est, fi caetera nefcis. Kl. 8. 8 Bl. Vorst., 623 S., 41, Bl., 2 weisse Bl., Rückseite des Titels und letzte Seite leer. Signatur: a2 aq, a-zo, A-R3. Die volle Seite, Col. - Überschriften und Custoden ungerechnet, zählt 26-28 Zeilen. Ohne Randglossen. Landshut und Augsburg. Bl. a2a -- a43: Vorrede „HERMANNVS GERM- | BERGIVS LECTORI benevolo S." Bl. a4b-aga: „S. A. I. AD EM | pto| S.“ rem". Bl. agba8a: „MORVM COMMVNIVM | Locorum INDEX". S. 1-357 Sprichwörtl. Text. S. 361-623: (eigener blattgrosser Titel) CIRCE- | Dialogi Philo- | fophici decem, qui- | bus Vlyffes Graecis fuis, à Cir- ce maga in beftias transforma | tis, pri ftinae defiderium na- turae inculcare co- | natur: || Nunc primùm ob Als Columnen-Titel stehen: Bl. a2b-a4a beiderseits: „PRAE- BASILEAE, EX OFFICI- na Oporiniana, Anno Salutis humanæ M. D. LXXXII. Menfe Martio. Die Vorrede ist mit Streichung der Überschrift, der Namens-Chiffre Der Text, welcher (S. 1) unter der Überschrift: „CARMINVM Die Zahl der lateinischen Sprüche, welchen die deutschen an Zahl weit nachstehen, beträgt, die Überschriften ungerechnet: 2641, die der deutschen nur 708, deren einer oft durch 8-10 lateinische illustrirt werden. Alle lateinischen Sprüche sind theils Hexameter, theils versus leonini. Der erste Locus mit seinem einzigen Spruche heisst (S. 1) gleichlautend bei Seidelius Loci Comm. (S. 150 unter „Quem lupo committere": „ABSVRDA, INDECORA | Præpoftera. | Agninis lactibus alligare canem. Si canis ex hila religatur, mor- det in illa. Ein Hund nicht lang behalten wirst, | So du jhn bindest an ein wurst". Der letzte (S. 356) VV LGV S. Vulgo inftabili fatisfacere nemo potest. Prauo feruit hero, qui uulgo feruit iniquo. Seidelius S. 183 unter,,Seruitus" hat: „Der hat ein bösen Herin erkoten/Wer dient dem pufel vherforn". Die Sammlung schliesst (S. 356-357) wie die des Seidelius (S. 209-216) mit,,CONCLVSIO“, den daselbst befindlichen vier latein. Versen zu Anfang und den folgenden sechs deutschen, sämmtlich unverändert; der Rest ist theils gestrichen, theils geändert. Dagegen lautet wieder identisch mit dem frohen und frommen Mönchsspruche das Ende der Sprichwörter: Laus tibi fit Chrifte, quoniam liber explicit ifte: Dextrae fcriptoris benedic precor omnibus horis. Die fast die Hälfte des Buches füllende lateinische Abhandlung „Circe" enthält nichts Sprichwörtliches. Was das Verhältniss dieser Sammlung zu den Loci Communes des Seidelius betrifft, so hat allerdings die Entrüstung des letztern über das unziemliche Benehmen und die Eingriffe des Germberg grössere Berechtigung als bezüglich des Gartnerus. Seidelius lässt sich (Paroem. Ethic. 1589. Praef. Bl. A3b) hierüber folgendermassen aus (vergl. auch Jöcher II, 958): Tandem verò ex nundinis Francofordenfibus autumnalibus anno 82. adfertur idem liber Bafileæ excufus, non folum dialogis quibufdam auctus, fed etiã noua iniuria infignitus. Literis enim, quae meï nomen fignificarant, quafq3 pudor quidã antea loco non mouerat, vnà cum nomine Gerlaco de Margaritis (cui à me opufculum initio dedicatum fuerat) iam fublatis, Hermanus Hermberguis (sic) quidã (verus |