(1) juftitiam. Hieronimus vero in Tractatu mo fua ab orthodoxis igne crematum, nec Veniamus nunc ad noftra tempora, & Explicit. (1) ime nec inutile legendum potius. Sed ita codex, plus fatis mendofus. ! LII II 3 ROTU ROTULUS CENSUALIS CANONIE D. SALVATORIS POLLINGANA * Ex Apographo R.P. PROSPERI GOLDHOVERI cum membranis Autographis contulit atque edidit Franc Toeppelins, * De arte E Xhibeo tibi monumentum antiquitatis mediæ prorfus infigne, traditionum videlicet prædiorumque cenfualium Canonia Pollingane rotulum membranaceum ad Hulfiorum usque tempora afcendentem. Impetrari illum a fe paffus eft publicis ufibus Reverendiffimus illius Canonia Præpofitus, FRANCISCUS TOEPSELIUS Monacenfis, vir non colendis folum verum & augendis, retinendisque, fi quando divortium minentur, litteris, natus datusque. Is igitur pro fua in ftudia mea fingulari benevolentia non folum ipfam membranam (Palladium aliquod Domûs fuæ ) infpiciendam attulit, verum edendi quoque & cum apographo exactif fimo conferendi copiam fecit. De rotulorum ejusmodi vario ufu multi multa memorarunt, e quibuş unius MABILLONII, quo Duce Res Diplomatica caput efferre cœpit, pauca in rem præfentem protuliffe fuffecerit : ita autem ille Libro primo operis diutiffime manfuri*, ubi primo eoque præcipuo loco de monumenDiplom. tis illis in longa volumina deductis fermonem inftituit. Inter ejusmodi moL.I. C. IX. numenta, inquit, primum tribuo locum ROTULIS, in quibus mortuorum nomina defcripta erant &c. præter hos alii erant ROTULI CENSUUM fervorumque cœnobialium, ex quibus unum vidi Corbejenfem, qui pluribus ulnis conftat. Alii item Rotuli chartarii, litteras & inftrumenta cujusvis Ecclefiæ continentes &c. Procedit poftea ad defcriptionem ejusmodi rotulorum, ut oculis fubjicere videatur. Conftabant membranis in longum perrectis &c. in quibus aliæ aliis membrane (ubi res exigebat) adfuebantur, quantum fatis erat capiendis duorum vel trium feculorum nominibus & geftis mortuorum, quorum nuda ferme nomina in necrologiis adfcripta erant. Pergit poftea ad ufum publicum ejusmodi monumentorum five ut ille nominat perpetuorum rotulorum, ut ab annuis diftingueret. Perpetui ifti rotuli in publico aliquo cœnobii loco, paffim in Capitulo, proftabant, convoluti in ligneo fufpendiculo verfatili ut facile membranea ifthæc volumina convolvi & explicari poffent. Simile quid apparet in noftro, ubi ferreum aliquod ceu veru utrinque prominens fufpendiculi ejusmodi vices præftat. Operæ pretium fecerimus, fi exactam Rotuli hujus defcriptionem ipfius REVERENDISSIMI PRÆPOSITI verbis ad me fcriptis, cum apographum illius ad me mitteret, in medium protulerimus. Defcendendo ad particularia Rotuli noftri, conftat is ex pergameno optimo, habetque futuras fex, in longitudine pedes geometricos Parifinos XI. cum dimidio, in latitudine autem fex pollices feu digitos talis pedis geome va. trici exequat, continetque traditiones fexaginta, in autographo tamen nullis numeris diftincta, quos nos claritatis majoris gratia addidimus, facile omittendos, fi aliter vifum fuerit. Retinere placuit in comodum & præfentiorem ufum legentium. Puncta autem aut lineola Juper vocabula, quibus apographum plenum eft, rectius in typo omitterentur, nullum enim punctum fuper vocabula in toto rotulo occurrit. Nobis de his monere potius, quam mutare fatius vifum, cum typis utamur mobilibus, nec fpecimen æri incifum exhibeamus. Scriptura, ut manifeftum eft, rei facta quam narrat, femper eft coaQuis autem vel quot fcripferint, dici non poteft. Videtur ferè una eademque manus omnia fcripfiffe, usque ad fex ultimas traditiones, etfi nil certi ftatui poffit. Circa poftremas illas traditionum formulas notatu dignum, nomina familiarum five cognomina inter lineas addi & adfcribi coepta. Quem morem in omnibus diplomatibus Sec. XI. & XII. obtinuiffe, maxime circa privatos, obfervat MABILLONIUS. (1) Apographum, quo in his excudendis ufi fumus, quodque cum ipfis, quas penes nos habuimus, membranis collatum, fumma fide atque cura defcriptum deprehendimus, multis abhinc annis inde defcripfit vir Reverendus atque ejusdem Canonie confrater, PROSPER GOLDHOVERUS præter aftronomicas difciplinas, in quibus eminet, antiquitatum domefticarum fimul ftudiofiffimus, Magnum Auctorem fecutus PRÆSULEM fuum, cujus fuccincta informatio de Canonia loepfelius edidit Pollingana (m) quanta Hiftoriis Patriæ ex ejus vigiliis literariis acceffio futu- (m) (1) ra fit, fi modo curæ regiminis patiantur, fatis fuperque teftatur. Adjicio hiftoriam Canoniae promulfidis loco Excerpta quædam Diplomatica res Pollinganas iis præci- Jolinganae. pue temporibus, quibus maxime caligant, illuftrantia, quæ ejusdem Reverendiffimi mihique faventiffimi Præfulis inveftigationi debentur. Accepit ille a viro eruditiffimo & antiquitatum ordinis fui non minus quam Patriæ Indagatore indefeffo PHILIPPO NERIO PUELLIO, Canonia Neocellenfis Bibliothecario, cui ex Archivo vicinæ Brixine favente haud dubie Ecclefiæ illius Hiftoriographo, bonis & doctis notiffimo, JOSEPHO RESCHIO obtigere. Illuftrantur illis præter Pollinganas, res quoque Henrici Leonis & nonnihil conferunt immortalibus conatibus, quibus vir longe fupra laudes meas pofitus CHRISTIANUS LUDOVICUS SCHEIDIUS, Auguftæ Domus Guelficæ, Bojorum quondam Dominatricis, origines, Pofteris pergit afferere. Sed & B. HARTMANNI Epifcopi Brixinenfis, qui in agro Pollingano lucem afpexit, & locum genialem item ut celeberrimus ille GERHOHUS, illuftriorem reddidit, memoria, acceffionem nonnullam exinde confequitur (1) 1. c. L. II. C. XXII. §. VI. b. c. Si quis porro fubfcribentium aliquod tum cognomen, quantumvis ridiculum habuiffet, aut dignitatem aliquam : nomini ejus proprio boc difcrimen in patio fuperlineari adfcribebatur. (m) Ginzburgi typis Joan. Chriftoph. Wagegg. 1760. in fol. ubi in iis, quæ ibidem libo de me habet, affectum quidem exofculor, judicium non admitto. Hic eft defcriptio prædiorum, quæ optinuit & acquifivit Ecclefia Pollingenfis fub viro gloriofo Chonone ejusdem Ecclefia Præpofito, & ejus fucceffore Chunrado Præpofito. N Otum fit tam futuris quàm præfentibus, quod quidam vir Nobilis nomine Werinherus pro remedio animæ fuæ tradidit Ecclefiæ Domini Salvatoris Pollinge prædium, quod Maginbach habuit. Hujus rei teftes funt Odalfcalcus de Walheshoven & frater Wito cum duobus filiis fuis Bernhardo, & Odalfcalco de Hufen, Bernhardo de Ogenburch, Magnes, & Odalricus de Lohhufen, Arnolt de Rieth, Marquart de Hohenwanc, Hartman & Aribo de Tutenhufen. II. Notum fit tam præfentibus quàm futuris, quod quidam vir nobilis, Bernhardus nomine, prædium quoddam Rieth dictum, quod à Brixinenfi Epifcopo Regin berto, & ab ejusdem Ecclefiæ Advocato Comite Arnolfo in fide fua Ecclefiæ Domini Salvatoris in Pollinga delegandum acceperat, eidem Ecclefiæ, datis VI. Marcis à Fratribus, delegavit, Hujus rei teftes funt idem Bernhardus & filius ejus Bernhardus, Magens & Odal ricus de Lohhufen, Artman & Aribo de Tutenhufen, Chonrat, & frater ejus Gerhart de Becgingen, Chonrat & Sigifrit de Wilheim, & alii quàm plures de Familia ejusdem Ecclefiæ. III. Notum fit tam futuris quàm præfentibus, quod quædam femina nobilis nomine Waltpurch tradidit Ecclefiæ Domini Salvatoris Pollingæ prædium, quod habuit Trunnes duos manfos, & tercium quem habuit in villa Muron. Hujus rei teftes funt Bernhardus filius ejusdem Waltpurch, & Odalfcalcus de Odratingen, & Wito frater ejus, & duo filii ejus Odal.. fcalcus & Dietericus, & Bernhardus advocatus ejusdem Ecclefiæ, Berhtolt de Ufelendorf, Magens de Lohhufen, Hartman & Aribo de Tutenhufen, Egino & Odalícalcus de Ebrolvingen, Chonrat de Beckingen, Ortolf de Perge, Dietpolt de Poule, Arnolt de Rieth, Sigeboto & Odal. ricus de Wilheim, Chonrat de Hufen, Odalricus de Oderatingen, Meginhart de Wolenbach, Adélbertus Heinricus, & alii quàm plures ejusdem Ecclefiæ famuli. IV. Notum fit tam futuris quàm præfentibus, quod quidam nobiles viri Wito fcilicet de Hufen, & Berhtolt de Ufelendorf tradiderunt Ecclefiæ Domini Salvatoris Pollingæ prædium, quod eft fitum Incinmos rogante & agente Imia uxore ejusdem Witonis. Hujus traditionis teftes funt Bernhardus ejusdem Ecclefiæ Advocatus, & OdalIcalcus, & duo filii Witonis Bernhart & Odalfcalcus, Hartman & Aribo de Tutenhufen, Arnoldus de Rieth, Odalricus, Wigolt de Hufen, Chonrat & Sigfrit de Wilheim Adelbertus & Odalfcalcus & Heinricus de Ebrolvingen, Heinricus En . gilmarus & Adelbertus de Perge, Adelpertus, Rodolf, Waltger, & multi alii de Familia ejusdem Ecclefiæ. V. Notum fit tam futuris, quàm præfentibus, quod quidam vir nomine Becilinus de Chirhdorf prædium, quod eft fitum Herwigeswiler & Lancwate, permif fione & licentia Domini fui Guelfonis Du cis tradidit Ecclefiæ Salvatoris Domini n J. X. in Pollinga cum omni reditu fuo. Hujus traditionis teftes funt Heinricus Decanus de Nazzenburen, Manegoldus Præsbiter de Chirhdorf, Regenhardus Præsbiter de Schiringen, Waltherus Præsbiter, Becilinus miles, Heinricus & Gerhardus frater ejus de Stainheim, Albero de eadem villa, Wernherus de Mindelowe, Odalricus de Louhtorf, Wolveram de Chirh dorf, Heinricus de Statingen, Erlwin & filius ejus Rodegerus de Hirfcelle, Chonradus, Odalricus de Pifenberc, VI. Notum fit tam futuris quàm præfentibus, quod Bernhardus Advocatus Ecclefiæ Domini Salvatoris contradidit Ecclefix eidem dimidium manfum, quem ha❤ buit in villa Hetiningen, pro remedio anima fuæ, & pro calice ponderante octo marcas argenti, & unciam auri, quem ablatum ab eadem Ecclefia vendiderat, & in ufum, proprium redegerat, receptis tribus talentis ab Hiltiberto ejusdem Ecclefiæ Præpofito. Hujus rei teftes funt hii: Hartman & Aribo de Tutenhufen, Adelbertus & filius Odalfcalcus, & Engilman de Ebrolvingen, Arnolt de Rieth & frater ejus Ernest, Sigiboto de Poule, Chonrat Stolz & Gebolf de Wilheim, Anshalmus & filius ejus Chonrat de Hugolvingen Adelbertus, Rodolf, Chonrat, Richart, Zaizoif, Perh tolt, Ratolt, & alii quàm plures de familia ejusdem Ecclefiæ. VII. Notum fit tam futuris quàm præfentibus, quod Chonradus Comes & Dux de Dahwoe tradidit prædium fuum, quod habuit Odratingen fimul cum hominibus utriusque fexûs in fide in manús Chonradi Comitis de Valei delegandum, & nun- NB. quam in alios, nifi in ufus proprios abfol. Hæc verba vendum, Ecclefiæ Domini Salvatoris in ab eadem Pollinga. manu funt firra line Hujus rei teftes funt Dux Welfo fe am internior, Chonrat puer & Arnolt Comes dejecta. Dabwe, Eberhardus de Fricchendorf, Otaker de Talmudesdorf, Aribo de Tadendorf, Pilgrimus de Wolmuteshahe, Gebehardus de Oetenburc, Baltwinus de Burchstal, Fridericus de Bangen, Odalricus & filius ejus Odalricus de Vôhhusen, Adelbertus Zollo de Pfafenhoven, Eberhart de Maifah, Adalbero & frater ejus Marcwart de Mohingen, Marcwart & Adelbertus de Gruonharteshoven, Degenhart de Sephelt, Wolfirigil de Chunis wifen, Otto Comes de Valai, Otto de Afchaim, Heinricus de Buron, Odalricus de Sandowe, Fridericus & Ortolf de Sigmarshufen, Pilgrimus & filii ejus Heinricus & Chonrat de Ecenhufen, Werinherus & filii ejus Ortlieb & Witelieb de Biberbah, Amelbertus & Hereman, & Dietmar de Otershufen, Willehart de Rihgershoven, Witelieb & filii ejus Volmar, & Witelieb de Pelehaim, Wato de Gekenbund, Burchart & Gotefrit de Rötbah, Berhtolt de Mukersbah, & alii quàm plures de Familia ejusdem Comitis & Du cis. VIII. Notum fit tam futuris quàm præfentibus, quod Odalfcalcus de Rieth tradidit Ecclefiæ Domini Salvatoris Pollingæ dimidium mansum, quem habuit Ge cenes. Hujus rei teftes funt Rodegerus de Rieth, Hartman de Tutenhufen, Chonrat Mancus Sigboto, Menhart, Chonrat, Pillunc, Eberhart, Albericus, Dietericus, Lantfrit, Gebino, Heinricus, Chonrat, Heinricus, Odalricus de Wilheim, Arnolt de Buohberc, Gotescalcus Berhtolt Rodolf de Perge, Heinricus, Chonrat de Polling & alii quàm plures de præfentibus. IX. Notum fit tam futuris quàm præ. fentibus, quòd Hartmannus de Tutenhufen unacum filia fua Hailica, & duobus filiis ejusdem Hailicæ tradidit Ecclefiæ Domini Salvatoris Pollinga dimidium manfum in loco, qui dicitur Arbenrieth. Hujus traditionis teftes funt Heinricus de Ubingen, Dietericus de Tagedmeswanc, Hartman de Tutenhufen, Heinricus, Chon, rat,Bernhart, Odalfcalcus, Hereman, Chonrat, Odalfcalc, Bernhart, Rodolf, Amelger, Marcwart, Chonrat, Perhtolt, Waltger,Adelbertus, Chonrat, Adelbertus, Heriman, & alii quàm plures. X. Notum fit. tam futuris quàm præfentibus, quod Chonradus Dux & Comes de Dahwoe tradidit prædium fuum, quod habuit Rumne integrum manfum Ecclefiæ Domini Salvatoris Pollingæ cum viro Co. lono ipfius prædii fimul cum prædio illius. Hujus rei teftes funt Otto de Afchaim, Adalbero de Mohingen, Volmar de Wikershoven, Fridericus de Sigmarshufen, Berhtolt de Mukersbah, Adelbertus de Bai gendorf, Heinricus de Merane, Rodeger de Rötbah, Pilgrim & filii ejus Chonrat & Heinricus de Ecenhufen, Sigfrit de Dahwoe, Dietpolt de Arcebah, Witelieb de Beleheim, Heinricus de Ozzenbah, Purchart de Ombah, Heinricus de Schwainbah. XI. Notum fit tam futuris quàm præfentibus, quod Boto de Igilingen tradidit Ecclefiæ Domini Salvatoris Pollingæ integrum manfum Asche fitum cum omnibus pertinentiis fuis. Cujus traditionis teftes funt hii, Hart man de Tutenhufen, Rudeger de Rieth, Becilinus de Chirhdorf, Marcwart de Marpah, Gerhart de Beckingen, Egilolf de Gagers, Odalrih de Gershulen, Rudeger de Odratingen, Menhart, Chonrat, HeinTom. II. ricus, Chonrat de Wilheim, Heinrih, Chonrat, Bernhart, Rodolf, Adelbertus, Lantfrit, Adelbertus, Heinrih de Polling & alii quàm plures de Familia ejusdem Ec. clefiæ, XII. Notum fit omnibus fidelibus Chrifti tam futuris quàm præfentibus, quod prædium Odratingen fitum, quod Imma uxor Odalrici de eadem villa, quamvis injuftè poffederat dimidium fcilicet manium, de quo inter ipfam & fratres Monafterii Pollingenfis controverfia extiterat, Boto.de Igilingen medius intervenit dato precio ipfi Immæ & filiabus ejus ac marito ejus Rodegero litem ipfam diremit, & per manum Marquardi de Marpah, cui delegatum fuit, Ecclefiæ Domini Salvatoris Pollinge rogante & agente, ac præfente eadem Imma, impetrante & fufcipiente etiam ejusdem Ecclefiæ Præpofito Chonrado, & Advocato Bernhardo contradidit. Quod teftantur prioris traditionis teftes Hartman de Tutenhufen, Rodeger de Riet, Becilinus de Chirhdorf, Marquart de Marpah, Gerhart de Beckingen, & cæ teri fupra taxati. XIII. Notum fit tam futuris quàm præfentibus, quod duo fratres Arnoldus, & Wernherus de Giltihingen tradiderunt prædium fuum Ecclefiæ Domini Salvatoris Pollingæ, quod habuerunt Giltihingen, & Magenbah, in pratis & fylvis, quæfitis & inquirendis, & tertiam partem Ecclefiæ in Giltibim fitæ, quæ eos jure parentum fuorum contingebat, & omnem familiam fuam, quam habuit in famulis & ancillis, Numero XX. Chadelhohum cum VIII. filiis Odalricum cum filiis fuis Purchardum & fratrem ejus Heinricum & fororem Gebur gam, Gerricum & filium ejus, Heinricum cum tali fervitio, quo hactenus ferviunt, & omnes decimationes eorundem prædiorum, & omnes de liberis agris, quæ fibi paterna fucceffione debebantur. Hujus rei teftes funtWolfram de Gundingen, Hedenricus, Gelpherat, Lantfrit, Odalhoh, Hainricus Chonrat de Bohaim, Sigmar & filius ejus Sigmar, Rapoto, Sigmar, Erchenbolt, Diemar, Örtwin & filii ejus Berhtolt, Walther, Gerolt, Swiker, Chonrat, Chadelhoh, Eberhart, Chonrat, Burchart, Heinricus, Wille, halm de Giltihingen, Menhart, Chonrat, Heinricus, Chonrat, Heinricus, Odal, fcalcus, Chonrat de Pollinga, & alii quàm plures de familia Ecclefiæ P. XIV. Notum fit tam futuris quàm præfentibus, quod quædam mulier nobilis Adelheit nomine, filia Bernhardi de Rotefe prædium fuum, quod Mûgis habuit, & quod ei à patre & fratribus in partem hæreditariam provenit, tradidit Ecclefiæ Domini Salvatoris Pollinge, pro quo cuidam Herburga Minifteriali Domini Adelberti Comitis de Tyrol data funt XXX, talenta ab eadem Ecclefia, & eò ampliùs, quæ idem prædium in Beneficio & Vadimonio habuit. Hujus rei teftes hi, Bernhardus Advocatus ejusdem Ecclefiæ, Bernhardus, & Mmm mm Engi |