IN V. Breve Chronicon Dieffenfe ex mem branis vetuftis Dieffenfibus Ab Anno Chrifti MCLI. ad A. C. MCCCCXXXII. MCLI. Ndi&t. X. nonas Octobris confecratum eft altare in meridionali abfida, in honore S. Joan. Bapt. a venerabili Hartmanno Brixinenfi Epifcopo rogatu Waltheri Auguftenfis Epifcopi in honore S.Mariæ perpetuæ Virginis. Hæ funt reliquiæ Altaris S. Joan. Baptifta, SS. MM. Georii, Chrifanti, Exuperii, S. Oudalrici Epifcopi & Confeff. SS. Virginum Anaftafie, Chriftinæ, XI. Mil. Virginum. MCLVIII. Indict. III. in capite Kalendarum Novembrium dedicatum eft altare fummum hujus Ecclefiæ à venerabili Hartmanno Brixinenfis Ecclefiæ Epifcopo, permittente Chuonrado Auguftenfi Antiftite in honore S. & individuæ Trinitatis & S. Mariæ per petuæ Virginis. Hæ funt reliquiæ: S. Dei Genitricis Mariæ, de quinque panibus, S. Mathiæ Apoftoli, S. Stephani protom. SS.Laurentii, Georgii, Sebaftiani, Blafii Epifcopi, Viti, Dyonifii Epifcopi, Pangratii, Gordiani, Martini, Antonini, Lamperti Epifcopi, Vigilii M. Oudalrici, Nycolai, Rouperti Epifcoporum, Benedicti, Zenonis, Fortunati, Servatii Confefforum, & Rufi, SS. Virginum Mariæ Magdalena, Agnetis, Margareta, Afræ, Lucia,Tecla, Anaftafiæ, Columbæ, Eufemiæ, Juftinæ, undecim mill. Virg. & aliorum plurimo rum San&torum. Eodem die dedicatum eft altare S. Johannis Apoftoli & Evang. ab eodem Hart manno Epifcopo. MCCLXXIIII. H.a. XVII. Kal, Aug. dedicatum eft Altare propè januam in honore S. JacobiApoft. majoris à venerabili Hartmanno Auguftenfis Ecclefiæ Antiftite. Hæc funt reliquiæ altarium: Bartholomei Apoft. Marci Evang. Timothei Apoft, Laurentii M. SS. Innocen. tum, Dyonifii Epifcopi & M. Albani M. Sylveftri PP. Criftofori M. Gorgonii M. undecim mill. Virg. Anaftafiæ V. & M. Walpurgis Virg. MCLXXXII. Anno Dominica Incarn. MCLXXXII. Indi&t. XII, IIII. ydus Octobris dedicatum eft hoc monafterium à venerabilibus Epifcopis Hartwico Auguftenfe Pontifice & Ottone Babenbergenfi Antiftite, præfidente autem Kathedræ Romanorum Lucio Venerabili & Apoftolico viro, anno Pontificatûs ejus II, in honore S. & individuæ Trinitatis & S. Crucis & S. Mariæ perpetuæ Virginis, & S. Joannis Baptifta, & S. Petri Apostoli, & S.Joannis Ewangelifta. Eodem die confecratum eft altare S. Crucis ab Auguftenfe Epifcopo Hartwico. Hæ funt reliquiæ altaris ipfius. De ligno S. Crucis, S. Joan. Evang. Dyonifii Epifc. & M. Gordiani M. Gereonis M. Oswaldi M. Marini M, Maximini Epifc. & Conf. SS.Innocentum. S. Mariæ Magdalena. Petronella V. De Virginibus fanctis. Item ipfo die confecratum eft Altare S. Petri & Pauli Apostolorum. Wolfgangi & Vigilii Epifcoporum ac MM. Exuperii M. Oudalrici Epifcopi & Conf. Margareta Anastasia Virg. &MM, XI,mil, SS. VV. MCCLXXXVI. `H. a. IIII. Kal. Maij dedicatą est capella prope Monafterium in honore S. Thoma Apoftoli & S. Auguftini Epifcopi & Confelforis à venerabili Hartmanno Auguftenfis Ecclefiæ antiftite. Hæc funt reliquiæ altar. Bartholomei Apoftoli, Mathei Apoftoli, Stephani, prothom. Laurentii M. Sebaftiani M. Joannis & Pauli MM. Georii M.Martini Epifcopi, Agnetis V. & M. Urfulæ V. undecim millium V. Affræ M. Lucia V. & M. Eodem die confectum eft altare S. Maria Magd. & S. Margareta V. & M. Hæc funt reliquiæ altaris ipfius. De fepulcro Domini, de ligno S. Crucis, S. Joh. Bapt. de vefti mentis S. Joannis Ew. S. Thomæ Apoftoli LaurentiiM. Stephani Protom.Nicolai Epifc. & Conf. XI. mil. Virg. Leonhardi Confef foris, Benedicti Abbatis, Georii M. de veftimento S, Mariæ perpetuæ Virg. Dominus Hainricus Presb. Capellanus ad S. Johannem juxta fummum in Augufta & Vicarius Ecclefie Majoris ibidem dedit fingulariter conventui noftro decem libras denariorum Auguftenfium ea conditione ut infra octavam S. Georii Martyris & infra octavam omnium Sanctorum commemoratio omnium fidelium defun&torum cum vigilia, placebo & Miffa pro defunctis tonaliter annuatim per nos perpetuo celebretur. fen filius dicti Pierzapf de Rayfting cum con- MCCCLXXXIIII. H. a. Indict. VII. XVIII. die Menfis Aprilis folutus eft cenfus Romanæ Ecclefia de cœnobio S. Mariæ in Diezzen a retroactis Dom. Ulricum dictum Slecher Presbyterum annis retentus ufque ad ipfum annum per de Chuemstorf eodem tempore proviforem cœnobii præfcripti in manus Domini Ulrici Burkravii Decani Ecclefiæ Auguftenfis & collectoris cameræ Apoftolicæ in Diœces. Auguftenfi a Rev. in Chrifto patre ac Domino Ekhardo Epifcopo Wormatiensi specialiter deputato. Sicut patet in pagina Quiditatis defuper data per antedictum fubcollectorem figillo fuo pendenti roborata. MCCCCXV. VII. Idus* vifa eft enclypfis folis hora "Menfis non expris mitur. Et in quolibet illarum commemorationum diei VII. pag. 36. Eodem anno Dns. Joannes de Ulma Presbyter Vicarius Ecclefiæ majoris Auguftenfis dedit fingulariter conventui V. libras denariorum conditione tali quod pro tempore vitæ tuæ annuatim infra adventum Domini per fingulos noftri collegii Presbyteros duas Miffas unam pro pccis, alteram pro defunctis tenemur celebrare. Poft obitum ve. ro ejus in anniverfario fuo, quod perpetuo promifimus, cum vigilia placebo & Missa pro defunctis celebrare LX. den. pro univerfis congregationis noftræ Sacerdotibus dividantur annexa Miffa pro pccis perpetuo subfequenter celebranda, MCCCXLV. Notum fit univerfis tam præfentibus quam futuris quod ego Hainricus Calciator in Dyf. MCCCCXXV. H. a. Indict. III. XV. Kal. April. folutus eft cenfus Romanæ Ecclefiæ de cœnobio S. Mariæ in Dyffen a retroactis annis retentus ufque ad ipfum annum per Dominum Jacobum Præpofitum coenobii præfcripti in manus domini Hainrici dicti Amman, Canonici & Scholaftici Ecclefiæ Eychftetenfis nec non fubcollectoris Camera Apoftolicæ in Dyocefi Auguftenfi a Reverendo in Chrifto Pa tre ac Dao. Theoderico dicto Bögel, MCCCCXXXII. Multi homines & arbores & frumenta per ierunt pre nimio frigore & nive, & poftmodum circa initium veris multiplicate funt aque,quod multe civitates & oppidi ex inundatione aquarum circa Danubium perierunt, VI. Anonymi Monachi Dieffenfis Memoria No Sepulchralis Comitum Dieffenfum. Ota: apud S. Stephanum in Dieffen hæc 'Otto Comes de Wolfhartbaufen major domus & Lupoldus frater fuus legitur de Ottone, quod obfeffi a dæmonio in fuo fepulchro nullatenus fe poffunt fuftinere, etiam in tumulo clamant ab ipfo cremari, cujus uxor Juftitia lepulta eft in Danningen in capella propria. Corpora fepulta in Capitulo. fua. Bertholdus Comes de Andechs, Sopbia uxor ejus. Marchio Bertholdus de Andechs, Hed. wigis uxor ejus. Conradus Canonicus. Heinricus Comes de Wolfertbaufen. Otto Comes frater fuus fagitta confoffus Papia. Heinricus Marchio Iftria, filius Ducis Berchtoldi obiit in Graza. Corpora fepulta in monafterio. B. Mechildis filia Berchtoldi Comitis de Andechs Abbatiffa in Ottelstetten, fepulta ante altare S. Joannis Baptifta, quæ dum viveret, multis miraculis claruit, & ad ejus tumulum multa mirácula claruerunt, Euphemia foror ejus Abbatiffa de Altenmünster fepulta ante altare S. Joannis Baptiftæ. Nota: bi Principes non habent fepultu ram in Dieffen. Anno MCLV. Hainricus Ratisponenfis Epifcopus obiit, fepultus in Ratispona, & fuit filius Ottonis de Wolfartbaulen major domus, qui Otto habuit duas filias Rickentzam Lotbarii Imperatoris uxorem, & Mariam Imperatricem Græcorum. Anno MCXCVI. Otto Babenbergenfis Epifcopus obiit filius Berchtoldi Comitis de Andechs & frater B. Mechildis. Anno MCCXXXIV. Otto Dux Merania obiit, filius Ducis Merania Berchtoldi, fepultus in Langbeim fundator cum B. Beatrice uxore fua. Anno MCCXLVIII. Otto Dux Meranie, Comes Palantius Burgundiæ, filius Ottonis prædicti, a fuis intoxicatus obiit & ibidem cum patre fuo fepultus. Anno MCCXXXVII, Erbertus Baben bergenfis Epifcopus obiit, filius Berchtoldi ducis Merania. Anno MCCLII. Berchtoldus Aquilegienfis Patriarcha obiit, filius etiam Berchtoldi Ducis Meronia. Anno MCCXLV. Poppo Babenbergenfis Epifcopus frater Berchtoldi Ducis Meronia obiit, & Mechtildis Comitiffa Goritia foror Berchtoldi Ducis Meroniæ obiit. Anno MCC. Gertrudis Regina Unga via occifa eft, quæ fuit mater S.Elizabetha, filia Berchtoldi ducis Meronia. Anno MCCL. Agnes Regina Francia filia Berchtoldi Ducis Meronia obiit, Anno MCCXLI, Hedwigis Ducciffa Slefia foror Gertrudis obiit, filia Berchtoldi Ducis Meronia & fepulta in Trebenitz & ibidem canonizata. Anno MCCXXXII, San&ta Elizabeth obiit, filia Gertrudis Reginæ Ungaria, quæ erat occila, Notandum quod fupra fcriptum eft Gertrudis Regina Ungaria occifa. Qualiter autem hoc evenit, fciendum eft quod in defponfatione S. Elizabeth filiæ fuæ & Ludovici Lantgravii Thuringia, quæ copulatio nuptiarum celebrabatur Ungariæ in civitate Ovena, quibus nuptiis intererat Berchtoldus Patriarcha Aquilegienfis, frater præfcriptæ Reginæ, qui videns Comitiffam quandam Ungaricam valde formofam quam circumvenit & invitam oppreffit. Ipfa vero Comitiffa hoc malum fibi ingeftum conquesta fuit marito fuo. Ipfe vero Patriarcha illam querimoniam vilipendit, & ad propria remeavit. Temporibus quoque paucis elapfis prædictus Comes fufpicionem finiftram habuit, quod Regina conscia fuerit & confenfum præbuerit hujus mali, quod uxori fuæ acciderat, & tempore fibi congruo convenit quosdam maleficos pro pecunia, qui nocturno tempore intraverunt cameram Reginæ, & ipfam ftrangulantes fufpenderunt, quo facto omnes fimul & femel contractionem membrorum inciderunt, ita quod de mane familiaribus intrantibus inventi funt contracti & muti excepto viro, qui totum negotium confitebatur, qui propterea condignam mortis pœnam fubierunt & illa & alia figna apud Reginam claruerunt, quæ poftmodum auctoritate Ecclefiæ folemp niter fuit canonizata. VITI PRIORIS EBERSPERGENSIS CRONICA BAVARORUM Ab origine Gentis ad annum Chrifti MDIIII. E Monitum prævium Editoris. N tibi tandem alterum quoque è Menæchmis Bojorum VITUM EBerSPERGENSEM, quem cum Homonymo fuo VITO ARENPECKIO, longo & tradito fibi per manus errore confuderunt, magni etiam in Rebus Hiftoricis, nominis viri: quod alterutrum tantum, non ambos fimul videre contigiffet. Uterque cum nunc temporis extet typis excufus, VITUS quidem ille ARENPECKIUS Bernardi Pezii, VITUS alter EBERSPERGENSIS Prior, meâ operâ editus, non eft, quod jam aut mater aut nutrix (ut in Plauti Menæchmis illis) porrò fallatur. Cum autem uterque VITUS, uterque rerum Boicarum & eodem vix non tempore Scriptor extiterit, non mirum, ita gemina & communia utrique, viros etiam doctos in errorem induxiffe, quos poftea, ut fit, gregatim alii fecuti funt. Simul autem infpecti & juxta fe pofiti, mirum quantum à fe diftant. Nihil enim ad Landishutanum illum ifte nofter! ita ut mirer in rebus Boicis ad Principis inftitutionem colligendis ad fupinum iftum monachum itum fuiffe. Primus erro(a) rem, quem aliquamdiu fecutus fuerat, advertit BERNARDUS PEZIUS (a) cujus verba hic legi, tanquam fuo loco, oportet: Errorem hunc noftrum, inquit ille, tanto ferius advertimus, quanto confidentius Lambecium Neffelium & Sandium, viros clariffimos ac denique Perilluftrem ac Cl. D. Benedictum Gentilotum ab Engelsbrunn, nunc Cæfarea Vindobonenfis Bibliothecæ Præfectum ambo fratres fecuti fumus. Horum enim omnium hactenus opinio fuit Chroni cum Bavaria in Cæfarea Bibliotheca fervatum, cujus auctor fe fratrem Vitum Monafterii Eberfperg Priorem imeritum vocat, idem prorfus effe, quod Vitus Arnpeckh Presbyter & Capellanus Epifcopi Frifingenfis compofuit, nec aliter inter fe differ(b) re, quam quod exemplar Monacenfe correctius (b) Vindobonenfe verò negligentius ac perturbatius exaratum fit. Sed nobis jam nunc omnia penitus excutientibus dubium nullum fupereft, quin tam Vitus Arnpeckius Presbyter & Capellanus, à Vito, Priore Eberspergenfi, quam alterius Chronicon Bojoaria ab alterius Chronico Bojoarico diftinétiffimum quid fint. Hæc ille, qui fimul, ne ulla jam dubitandi ratio fupereffet Viti Eberfpergenfis Epiftolam nuncupatoriam ad Guilielmum IV. Bojorum Ducem tum adolefcentem, nec non Prologum, cum totius operis difpofitione è Codice Vindobonenfi ad verbum refert, multa præterea difputans adverfus eos, qui Landisbutanum illum Presbyterum, demum (a) Differt, Ifagog, in Tom. III. anecdotorum fuorum Thef. p. XXII. & feq. demum Monachum induiffe in Eberfpergenfi Afceterio fibi fortè perfuadeant. Quem modo fcrupulum ( fi cui aliquando fubortus) vel limis oculis infpe&us & collatus Vitus uterque facile difpunget. Sed fimul rem totam cùm pulvifculo, quod ajunt, tollet producendum mox inferius Viti noftri gentilitium nomen, ex ipfo opere erutum, quod fi infpicere nón afpicere tantum voluiffent, qui hanc controverfiam moverunt, poterant totam illam crifin lucrifacere. Laudat ab hac ingenua retractatione PEZIUM CHRISTIANUS SCHOETTGENIUS vir ipfe laudatiffimus dignusque Illuftrium Wolffiorum fratrum calculo & judicio, qui affectam fummi viri JOANNIS ALBERTI FABRICII Reip. litterariæ Bibliothecarii perpetui, nec abfolutam Bibliothecam Media Latinitatis fuppleret, eique labori colophona adderet. Cæterum Vitus nofter Eberspergenfis Ord. S. Benedicti antiquiffimi Monafterii Priorem fe gerit tam in Vindobonenfi, quam in Eberfpergenfi codice, qui pofterior una cum ipfo Monafterio novis hofpitibus ceffit, & in eorum Collegio Monacenfi Num. LXIX. in charta regia exaratus extat, mihique femel iterumque ex plurimorum annorum intervallo confpectus eft. In Bavarico verò Codice, ad quem noftra expreffimus, liturato valde ita ut autographum crederes, Epiftola nuncupatoria unà cum nomine Auctoris defideratur, opusque ipfum nefcio, cui Andrea, alteri tamen ab illo Ratisponenfi ab ignota fed recentiori manu adfcribitur. Codex ipfe femilacerus & hactenus certo numero non fignatus, ex cariofo armario è rejectitiis chartis à me protractus eft. Hinc Peziorum fratrum fimilia investigantium oculos, tanquam orci galeâ tectus, effugit. In Bavaria fe natum & forte ad Fontem Weffonis, ipfe memorat Cap. XLIV. Libri quarti, Chronici fui. Agit de bello, quod Ducibus Monacenfibus moverat Ludovicus Ingolftadienfis, & prælio ad tertium ab urbe Monacenfi lapidem commiffo, in quo Monacenfes Victores extitêre anno MCCCCXXXVIII. ita autem ibi Vitus: In acie hujus belli in parte Ducis Alberti fuit Nobilis Torer de Eyrefpurg Præfectus in Landsperg, habens fecum quemdam Equeftrem fui familiariffimum BARTHOLOMÆUM STOPFFER nomine, virum audaciffimum & furiofum, qui fuit AVUS MEUS & PATER JOANNIS MURATORIS GENITORIS mei de Weffesprunnen. Hæc ibi Vitus, quem STOPFFERUM dictum exinde difcimus, non Arenpeckium. Qui an idem fit cum eo, qui poft obitum Leonardi I. Abbatis Eberfpergenfis eidem Monafterio anno MDVIIII. quinquennio poft abfolutum Chronicon fuum, præfectus fuit, (c) fateor mihi non fatis liquere, conjicio autem magis, quam affero: fed conjicio non temerè; neque enim credibile duos homonymos eodem tempore eodem in Monafterio ( quod ferè vitant cœtus illi) fimul extitiffe. Deinde pronus eft & proximus à dignitate Decani ad Abbatialem afcenfus. Si verè conjicimus, annum mortis Viti noftri tenemus, qui in annum MDXII. incidit. Diem verò, quem decretorium habuit, fervârunt nobis Tabulæ Necrologicæ Monafterii S. Mariæ Virginis ad Scotos Viennæ Auftriæ (d) quæ commemorationem ejus ad XIIII. Cal. Maij referunt. De Chronico ipfo pauca reftant dicenda. Ichnographiam ejus brevem exhibuit Bernardus PEZIUS è Codice Vindobonenfi aliter in noftro difponuntur capita, quæ tamen pluribus diducere fupervacaneum putamus, cum animus non fit recoctam illam crambem denuò inferre. Poft Principium igitur Libri primi exhibitum, ftatim ad tertium progredimur, quod is propius institutum nostrum ANECDOTA BOICA edendi fpectet. Quæ autem præcedunt non tam Bojorum fingularia, quam illa Ecclefiafticæ & prophanæ Hiftoriæ proletaria continent ex Bellovacenfi, Antonino, Rolwinckio & communibus Pontificalibus, quò ferè hi Clitellarii aquatum accurrunt, corrafa. Ex ipfo tertio Libro, ferè Boica damus, etfi fabulis fubinde inquinatiffima, & nefcio cujus Garibaldi, toties auditi & nunquam vifi inaniis. (c) Apud Hund, in Metrop. Salisb. in catalogo Abbat. Eberfperg. Quem |