habentes numerofam multitudinem pedi Interim cives Argentina dolosè parti- Ludorius ab agenti- ceptus, cum ibidem fibi Quam cum intraret fufceptus eft ab eis non quod ab eo receffit, fed quia fibi fe tunè, qui ut fidelis ac prudens difpenfa raverunt. Tunc temporis enim Domina Mechtildis, Judolfi Mechtildis Duciffa Bawaria relicta quon dam Rudolfi illuftris Ducis Bamaria, quæ filio Adolfo Comitis acting vehementer exercebat tyrannidem contraam filiam uxorem Cæterum folutis exercitibus ut præmif Sed Rex Ludmicus Ludovicus Monachi hi. quasdam regni civitates peragrans Bawa Domini celebraret, non multò poft Do- Verum Principes Auftria videntes fe Porro Dux & fratres fui juniores quos habere poterant de Auftria, de Ungaria, Schlavia, Styria, Carinthia & aliis provinciis numerofum exercitum congregantes multos collegerunt. Inter quos venit etiam eis in adjutorium quidam Rex Tartarorum cum exercitu fuo, qui in afcenfu multas abominationes & fcelera commiferunt, quæ melius eft filentio præterire quam fcribere; quæ etiam Deus poftea in Duci (s) In Æde facra, neque enim nefcire debuit domefticus fcriptor in tanta vicinia, 1 Ducibus Auftriæ, ut æftimo, vindicavit. Interim Dux Leupoldus non vacat otio "expoldus, dun duffs, apud Rbenum, fed toto poffe laborat, ut Indovini parum a copus, levins ab are instruch hostions for fuis exponit etiam convocet multitudinem armatorum, Sed Rex prænofcens fibi præliorum finis non poterat fpeculari, & cum tanti Cæterum inter duos exercitus occupan-Leopoldi Triden Anno igitur MCCC. XXIII. in vigilia dudora pagna Mychaelis Ludmicus Rex Romanorum, Rex Bobemia, & Heinricus Dux Bamaria &&vidoma alii multi nobiles, fummo manè Ducem Amphin Auftria cum exercitu fuo cingunt, ne in alteram partem declinet ubi poffit fratris adventum tutius præftolari & conflictum diutius prorogare. Inftaurant militem, inftruunt aciem, conferta pugna hortantur fuos fortiter dimicare, quibus pugnantibus Fridericus Dux Auftria vellet nollet inire prælium perurgetur, & videns cum fuis, aliter effe non poffe, confidens in multitudine virtutis fuæ, non fegnes ad pugnam cœperunt durius rebellare, tam fortiter quod utrisque partibus certantibus diu dubitatum fuit, cui cui potius victoria deberetur. Stetit igitur anceps victoria per longam horam, fed tandem multi pedites Ducis Heinrici optimè præparati ad bellum fupervenerunt, cum impetu in prælium irruentes, Auftrales debilitaverunt, equos eorum fecantes & perfodientes, ut affefforibus ruentibus fuper terram Tunc tua res agitur, paries cum proxi- neceffariò eos fuccumbere oporteret. Ideo non multo poft ceffatum eft à prælio & fole ruente poft meridiem Regi Ludwico victoria acclamatur. fertur. Verum fereniffimus Rex Bohemia & Joannes, Ponia Henricus illuftris Dux Bavaria incunctanZuderico com recite mè expediti, qui fe pro Rege ftrenuè exter veniunt ad pugnandum cum fuis optimè expediti, qui fe pro Rege ftrenuè exin vinj aveitium suumiponere decreverunt, timentes ne Rege Ludwico victo vel perempto ipfi etiam poHenrimes denno ftea ab eisdem malum fimile fortiantur, Indoriw wpiaj addunjillud cogitantes mus ardet Et cum Rex Bobemia didiciffet Auftra- loquebatur dicens: ô bone Rex, cum ad- huc fumus pauci quid contra tam magnam , cras dit, dicens æquo animo eftote, Victis igitur Auftralibus omnes capiuntur, tam Principes quam Minifteriales & quique nobiles diligenti cuftodie manci qui dicitur ibi ftrenuè dimicâffe, habens a pantur, Purcbkravius verò de Nurmberg Inning dav fed Ludovini victor fed vos confervabo quousque inde de vobis fatisfiet. Et non longè poft timentes ne Dux Leupoldus poft bellum, irruat fu"ettingam muutum per eos, recefferunt de loco abductis captiJuris, tridus we-Vettings proxima civitate contra morem vis. Propter cautionem receperunt fe in non supetato bellantium, victores enim debuerant ibi per triduum expectâffe. Deinde profecti funt Ratisponam, ubi Rex Heinrico Duci Henricus, dua das caphixialibus de duftria dedit pro fervitio, à quiBawaria quosdam de melioribus Minifte. vos aufrimes, done bus fide accepta dedit eis diem cum termiaccipit a Ludovico. no redeundi, fed cum à quodam dicto a Waife à Walse nimiam exegiffet pecuniam, viola Herriens dun Dav. ta fide fine ejus licentia clam dicitur receffiffe. Heinricus verò juniorem Ducem Auftriæ dedit Regi Bohemia pro munere donativo, Henricum ducem auftrittem fecum duxit in Bobemiam, diligenti carlisum fuum fpani cuftodia obfervandum. Sed Rex Fridericum regi Johimise dinal, Ducem Auftria, auctorem totius litis, auctorem totius litis, Tridering in trans quem Dominus tradidit in manus fuas, nicht caftrum abducks duxit in caftrum dictum Traufenicht in captivitate, juffit eum vigilantiffimè cuftodiri. Qui remanfit ibidem jufto Dei julibera iftudia agil.dicio in captivitate, tamen fine vinculo & compede tribus annis cum familia fua propriis in expenfis. Verfus: per triennium in зно, Ludit in bumanis Divina potentia rebus. Nam captus eft qui dominari voluit ab Oriente usque ad Occidentem. Porro Dux Leupoldus volens fratribus fuis ferre præfidium ad eos quantocius properat & cum non procul à clauftro Bamaviam pertranfiret, prima nocte in Allingen fixêre tentoria, apud ripam fluminis ibi cupientibus pernoctare, & cum ibi paufates inftanter clauftrum noftrum accufant apud Principem, dicentes fe fpoliatos in clauftro & prope clauftrum, ideo non potuiffe eos apto tempore litteras affignare. Audiens hoc Dux iracundia permotus, præcepit Marfchalco fuo ut clauftrum ignis incendio concremaret, & quantum poffet, vaftaret. Ille refpondit fuum non effe clauftra Principum deftruere, in quo plurima Sanctorum corpora requiefcant, & declinans in partem alteram fubito audit finiftros rumores in exercitu perfonare, videlicet Fridericum & Heinricum Duces Auftria in prælio captos & Regem Ludwicum ftrenuè dimicaffe, quod cum credere noluiffent, duo nobiles optimis equis afcenfis ad rent, nuntii inter ambas catervas laboran Audita chonachie pes exploratores frabum captivitate sclam caftro more! explorandum rei veritatem versùs civitatem vel in Sueviam ravis Monacenfem velocius properantes, citò in via habebant obvios qui dicebant fe vi. diffe in civitate nuntios Regis victoriam exclamaffe qui ftatim converfi ad fuos citius redierunt & dicebant verum effe quod fama publica perfonabat. Ifti autem de infperato & lamentabili cafu perturbati in medio noctis filentio moventes le de loco ad partes Swevia per viam qua venerant, Voloman' periculum redierunt. Sed ego cum effem tunc tem a militibus Leopoldi & ibi laboriose grangiam cuftodirem poris & eadem nocte in Puoch proxima villa es fuftuarium. multi quali furiofi tranfibant incendentes Tomus 11. villas, ut ignis luceret eis per noctem, duo ceperunt me, tertius lancea me plagavit, & illa nocte quafi unus de scurris fui duabus vicibus denudatus ; quæ tamen fos in fugam & Regem noftrum nobiliomnia parvi pendi cum viderem illos verter triumphâffe. Interim hi tres Principes, videlicet Rex Joanncs, ren Pohemiae com Bavaria poft victoriam de novo confœdeLudwicus, Rex Bobemia & Heinricus Dux indorio foedus init, brean rantur, fed non multò poft inter eos pacis. vincula diffolvuntur, unde Rex Bobemia Henricum aufto, Ducem Heinricum captivum fuum fine fci-Caefare infern, Liberem tu Regis & ejus confenfu, mediantibus arbitris pro quibusdam caftris fibi adjacen- dimittit. tibus folvit ac liberum dimifit, quod Rex ægrè ferens doluit vehementer, & non parum fe ipfum reprehendens ductus pœnitentia quod non ambos Duces captivos in propria potestate tenuiffet. Præterea Rex cum divina opitulante gratia in prælio triumphâffet, non ficut debuit & oportuit conceffa fibi gratia uteba Debuit enim poft victoriam mox omnes fines regni diligentius perluftrâffe, quia tunc reverâ omnis potentatus tremifcens ejus imperio paruiffet, & nihilominus omnes claufuræ civitatum feu caftellorum fine obftaculo ad ejus introitum patuiffent. Plures enim poft bellum adventum ejus cum tremore expectabant, quo non veniente, cœperant rurfus refpirare, vires affumere & fua cornua exaltare. Verum cum Fridericus Dux Au- lum Ludovico de fratrum fria captus effet in prælio, ut præmiffum eft, & in caftro Traufenit diligenti studio libertate agit Leopoldus. fervaretur, Leupoldus frater ejus fciens ante omnia sequi infignia difficile fore, contra ftimulum calcitrare, convertit gladium in vaginam & apud Re-fit intel dudoring, gem temptat pro fratre fuo placitare, quar Wormbergae accipit. qui fuper eo ipfum audire noluit, fed prius fibi regni infignia refignaret, ideo habito fuper eo maturo confilio omni cum reverentia transmifit ei ad civitatem Nueremberch, ubi Rex accepit ea in poteftatem fuam omni cum honore & multis millibus hominum, ibi conflentibus ut viderent, ea viderunt & gavifi funt pariter & compuncti. Poft hæc delata funt in Bawariam, qua-onachi infignia imperi tuor monachis de cœnobio Fürftenveldt præfentibus, juxta facrofan&ta Sacramenta, 2 fervantur it oftenduntur, divino cultui dediti, qui præter alia pia qualuer monachin obfequia fingulis diebus miffarum folemnia Türften. folvere non obmittant. Unde civitas Mo-veldufibi affidue fain't nacenfis gaudet & exultat, quod tam pre-operantibus. tiofum thefaurum fervare meruit. Quod multis civitatibus famofis & antiquiffimis eft negatum huic foli è pluribus eft conceffum. Ea propter cum Rex regni infignia in propriam redegiffet poteftatem nihilomi. nus requirit à Duce Leupoldo, ut civitates regni, quæ fibi facramentaliter juraverant, à juramento abfolvat & eas priftinæ reftituat libertati, quo facto mox cum eo quæ pacis funt, tractare velit vel etiam penitus concordare ad hæc Dux Leupoldus Aaaa fren Jux kropoldus, reftitutis frendens & iracundiæ facibus incandefcens, fi integrè inquit, non fuerint adimpleta, "nfignibus, tergiverfente quæ mihi promiffa funt, quando regni inndoris, nova bella pugnia refignavi, non erit pax nec concordia quamdiu eis carebo & necdum frater meus de captivitate fuit liberatus. Hinc rurfus præliorum difcrimina renovantur. Hinc multa mala in terra cumulantur & novissimus factus eft pejor priore. Caftrum enim Burgaw, quod eft marchionatus Swevia, Auftrales habentes in fua poteftate tanquam fontale principium multorum malorum feminatum fuit. Omnes enim prædones & malefici habentes ibi tutum refugium partes Swevia & Bawaria ab eisdem in ipolio & ignis concrematione multa incommoda pertulerunt. Unde Rex de præfato caftro quotidianis querelis inquie Ludoriens Purgan Bidet. tatus, non furdus auditor ad clamores pauperum, parat illud obfidione occupare ut eo humiliato vel deftructo, aliæ urbes etiam pacem turbantes, paveant & timeant eis fieri fimilia vel majora, fi à ra pina & fpolio non definant malignari. Quare Rex recipiens se in campis apud Werdæam & congregato magno exercitu armatorum, motus de loco direxit iter fuum versùs Burgaw, & eam prævalida obfidione cinxit. Illuc enim Auguftenfes venerant in multitudine virtutis fuæ & aliæ plures civitates cum machinis fuis ad vindicandum fe de multis malis quæ de caftro acceperant memorato, & omnes vehementi defiderio cupiebant urbem celerius impugnare, ne dilatione interveni ente fortiores fierent, vel etiam fe melius præmunirent. Sed Rex quadam pietate motus prohibuit eos, volens parcere populo, timens ne damno accepto de caftro lamentabilem ftragem cerneret in plebe, & poftea multorum orphanorum preces & viduarum maritos inconfolabiliter incipiant deplorare. Sed licet pietas ad multa valeat, tamen hic multum nocuit quia ex dilatione urbis impugnationis, ficut habetur infra, 'Rex multum fe neglexiffe dicitur. Antequam enim urbs obfeffa fue rat, omnes in caftro tantus metus conftrinxerat & gravi folicitudine premebantur, quod levi motu urbem refignaffent, fi falva pace Rex eos in gratiam recepiffet, fed cum viderent fe diu ab hoftibus infatigatos, cito cœperunt evagari de urbe & in hoftes contra fe venientes graviffimè defævire, ita ut contra fe venientibus & recedentibus acciperent quingentos equos, exceptis his, quos gladiis & lanceis peremerunt. Quod cum Auguftenfes & alii prudentiores & meliores ferre non poffent, perfuaferunt Regi, fimul exorantes eum, ut ferret eis auxilium tota virtute & opus laboriofum, ad quod venerant, inciperet, & omnes ad hoc compellat, ut maleficorum munitionibus diffipatis fubtrahatur eis occafio malignandi. Interim Dux Leupoldus dolens vicem fratris & caftrum Purgam jam vallatum ab hoftibus, de omniBus provinciis ditionis fuæ congregavit numerofum exercitum, temptat & parat Regem invadere Ludwicum, ut fi quomodo poffet urbem, cum fuis habitatoribus liberaret. Mifit exploratores qui diligenter difce rent virtutem Regis & renuncient quando contra eum expediat vel debeat proficifci. Cum autem Rex in obfidione memorati caftri multum temporis expendiffet, & necdum femel ad expugnandum attemptaf fet, fraudatus eft à fpe fua; fperabat enim fe urbem fine effufione fanguinis habiturum, fed quia difficilis & periculofus fuit acceffus ad urbem, quidam de exercitu prudentiores excogitaverunt expedire, cum centum curribus de nemore comportare magnum ftruem lignorum, ut ex uno latere urbis flante vento (erat enim tunc frequenter magnus ftrepitus ventorum) infultantibus flammis fine periculo hominum omnia monia urbis & inftrumenta inextinguibiliter cremarentur; fed nec illud Rex fieri permifit, nefcio quo errore deceptus quod fe & fuos neglexit cum damno irrecuperabili, ut creditur, diebus omnibus vitæ fuæ, unde Auguftenfes & multi alii qui cum ibidem apud Regem laboriosè feptem hebdomadas integrè remanfiffent, & multis ex eis deficientibus in expenfis & nihil viderent ibi fieri quo negotium finem citius fortiretur adierunt Regem; inftabat enim nativitas Domini fupplicantes ei, ut permitteret eos ad civitatem propriam remeare, fimul promittentes ei cautione fidejufforia, se reverfuros quacunque die vel hora eos duxerit revocandos. Quorum precibus Rex acquiefcens permifit eos à fe recedere contra falutem propriam, quia his recedentibus multi alii fine ejus licentia recefferunt, & factum eft, ut die noctuque multis clam recedentibus Regis exercitus attenuatus & minoratus effet in tantum, ut ibidem vix pars tertia remaneret, quod cum viderent_exploratores qui miffi fuerant à Duce Leupoldo, mox ad Dominum fuum celerius redierunt, nuntiantes ei Principem Bawaria (fic nominabant eum) jam impotentem effe, & ex magna parte deftitutum auxilio armatorum, ut de facili poffit capi vel occidi; fed & habitatores urbis nihilo minus ad eum fuos nuntios direxerunt, fuggerentes ei ut exercitu fuo à tergo dimiffo, fumma cum feftinatione tantum cum trecentis galeatis Principem Bawaria, qui jam infirmior effe creditur in obfidione Burgaw, bello invadat & occidat ipfum vel capiat, quo facto omnia bellorum difcrimina fopientur. Ea propter Dux Leupoldus cum effet in fuperioribus partibus Smevia apud Lemannum auditis nuntiis ad fe miffis, dimiffo exercitu affumptis fibi plus quam trecentis galeatis greffu celeri iter fuum deflectit versus Purgam, ut illud obfeffum à Rege Ludovico præliando liberet & abfolvat. Sed Burchgravius fupra memoratus, qui cum eodem in tempore quibusdam de caufis ad Ducem Leu Leupoldum veniffet, & didiciffet Auftrales Regi Ludwico infidiosè machinari bel. lum, fequeftravit fe ab eis cum perpaucis viris clam de nocte citiffimo curfu venit ad "Regem & ipfum fideliter præmunivit, dicens: Optime Rex, non lateat vos quod dubitatione procul mota Dux Leupoldus, cum magno exercitu, hoftis vefter armata manu in hac nocte irruet fuper vos, unde fi vos & veftros falvare cupitis, re fe recipit ad Lauingen, ca Lupoldus obfidionen cedite de loco ifto ad tutiora, quod fi Durganicafem folvere neglexeritis, revera periclitamini ifta nocte, His auditis Rex ad malorum rumorum Sudovicum compilius novitatem expavit & animadvertit se bique ad tempus com. multum errâffe quod memoratum caftrum expugnari non permifit, ad cujus deftrumirafur. &tionem permaxima multitudo convenerat; & quia fegnis fuit ad recedendum de obfidione tamen ad fuorum exhortationem non fine magno. cordis dolore & pudore locum deferuit recipiens fe in civitate fua Lauginga, ubi cum aliquot diebus remanfiffet, fruftrato labore & infecto negotio in Bawariam regreditur, Duce Lempoldo in Purgaw remanente, fed quia varius eft belli eventus in quo alter de victoria gloriatur, alter fe victum in prælio contriftatur & nihilominus qui hodie in bello curfu profpero potitâ victoria lætabatur, cras vice verfa in fugam atrocius agita tur. Sic nihil eft in mundo quod non rotante fortuna instabili viciffitudine varietur; cujus rei experimentum in Rege Ludwico difcere poffumus, qui poftquam cum Ducibus Auftria potenter in bello & gloriofiffimè triumphâffet, ita ut poft victoriam putaretur cœli avibus imperare, hic non multò poft ad tantam venit sui exercitûs paucitatem, ut contra honeftatem regiæ majeftatis fuis hoftibus fugiendo terga vertere cogeretur, & ad majoris moleftia cumulum facta eft inter ipfum Ludovicus cum pontifice bens fufpectam putavit Regem ideo ve- Ludit in bumanis divina potentia rebus. Quia qui inter fe fæviffimè difcordabant occulto Dei judicio præfcii, erroribus dimotis in præfentia Euchariftiæ facrofancto juramenti firmiffimo fœdere fociantur ita quod inter eos jugiter perfeveret unum nolle & unum velle. Unde ad majoris amicitiæ conftantiam contra commune jus prohibente linea confanguinitatis pueros fuos matrimonialibus vinculis conjunxerunt, ea propter etiam decreverunt pari voto, folo Deo excepto, contra omnium voluntatem Romanum Imperium pari potentia gubernare & refiftentes rel vincere & pacem turbantes omnimodis debellare. Interim Dux Leupoldus, ferus homo, Leopoli character inimicus pacis, jam multâ in animo con- /mori. cepta malitia, correptus infirmitate diem claufit extremum. EXPLICIT. G Anonymi Fürftenfeldenfis breve Chronicon Bavaria. Ubernante Romanum Imperium Friderico qui regnare cœpit anno Verbi incarnati MCCXX. & XXXIIII. annis imperavit, præfidentibus per idem tempus Innocentio III. Gregorio, Honorio, Cœleftino, itemque Innocentio IV. Sedis Apoftolicæ Pontificibus floruit in Germania Princeps Illuftriffimus Otto Dux Bavaria Comesque Palatinus Rheni vir corporis & animi robore potens habuitque duos filios Ludovicum & Hainricum, quibus pater, dum hujus vitæ curfum feliciter confumaffet, terram gentemque regendam reliquit. At poftquam venerabilis Dux vitam exceffit humanam filii paternam hæreditatem æquâ lance diviferunt, & inferiorem Bavariam cum civitate Landshut Heinricus filius junior forte adeptus eft. Ludwico qui fuit major natu ceffit in partem Bavaria fuperior Tomus II. cum Comitatu Palatino Rheni, cum civitate Monaco, qui Ludovicus fundavit abbatiam in Fürstenveldt Ordinis Ciftertienfis, anno MCCLXIII. largisque poffeffionibus cum præclaris libertatum privilegiis dotavit quam domum præcordiali dilexit amore totamque inibi congregationem Deo fervientium fumma devotione venerabatur & paterno femper fovebat affectu & eam fibi fuisque Succefforibus in fingularem elegit locum fepulturæ. Qui habuit in uxorem Mariam Duciffam Brabantia quæ fine liberis obiit, decollata videlicet à marito fuo in caftro Werdee Suevico. Poft quam accepit in conjugem filiam Ducis Polonia Dominam Annam, ex qua habuit filiam Agnetem & Ludovicum egregiæ indolis virum, fed immatura proh dolor! morte præventus est. |