(u)

gerens, qui dum vice quadam per nobiles de caftro Libenstain quod hodie monafterio attinet pro audiendis confeffionibus & Sacramentis Ecclefiæ miniftrandis accerfitus eft juffu Abbatis nuntia fecum deferens equis iter arripuit. Cumque expetito negotio in curia juxta Turfchenreit nocturnum agere decreviffet crepufculo veniens, pifcinam fatis adhuc tenuiter congelatam reperit. Ipfe in bonâ fimplicitate fua mimimè advertens mox de equo defcendit partem Saci fancti Viatici fecum retinens, jumentum poft fe traxit & aquam tranfivit. Quem Magifter curiæ videns, ftupefactus ingreffum fuum plurimum mirabatur, quippe qui nequaquam putabat aquam fine vehiculo tunc temporis tranfire potuiffe. Percunctante igitur illo quomodo intrare potuerit, quemadmodum, inquit, incedentem me videtis ita & ego & jumentum glaciem tranfivimus, tunc ille arrepto eo per manum ad aquam duxit & parvo lapide jacto glaciem fregit, dixitque Pater iteratò tranfite. Cui Monachus, non ait tentabo Dominum, nec fi fragilem adeo glaciem antea confideraffem, Dominum tentare voluiffem. Ex quo clare patet quanti fit meriti apud Deum fancta fimplicitas qua agente & divinâ cooperante gratia devotus ille Dei famulus glaciem illam tam tenuem quafi folidam terram veluti alterMaurus, aut certe Simon Petrus tranfire meruit.

De Seniore quodam, qui infirmatus cum antea quinquaginta ferè annis nunquam carnes guftaverat, loco pifcium jubente Abbate fed infcius comedit.

non comederat.

Meminit Abbas Joannes (u) fe eundem Patrem dum infirmaretur, vifitâffe fibique piâ compaffione motus dixiffe: Pro peccatis veftris vobis injungo uti carnibus; refpondifféque infirmum fe non habere ufum edendi , quam ob rem fibi non debere præcipere. In quinquaginta annis & fupra Cumque denuò requirenti fi pifces comedere poffet, poffem utique, inquit, fi miniftrarentur, qualescúnque effent: Tunc procurâffe ut & vaccinæ & vitulinæ carnes pifcium nomine & loco apponerentur. Quas ille per mensem fere in merâ fimplicitate fuâ pifces credens, fatis confolabiliter manducaverat; quo facto hic mihi alterum expreffiffe videtur Bernardum qui butiri loco faginum cendum (x) (x) & loco alterius potagii oleum crudum fumere folebat nullâ fensûs difcretione habitâ.

De Seniore, qui mortis fuæ præfcius poftulavit fe divinis præmuniri Sacramentis, quibus in ambitu perceptis intravit infirmitorium,ibique brevi exalavit. (y)

Idem Gerardus cum jam annis duobus & feptuaginta fine querelâ labores Ordi

(u) Cap. eod. l. cit. apud Pezium pag. 485. (x) ita expreffe cod.

(y) 1. c.

nis fuftinens pondus diei & æftus portaffet, fciénsque recipiendæ mercedis horam fibi imminere, vix adhuc infirmariam ingredi perfuaderi potuerat, ubi una cum duntaxat nocte paufavit, nam ipfo die fancto Epiphaniæ, fe migraturum ab hoc Seculo fciens ambitum intravit ubi ad altare Sanctæ Trinitatis Miffam legere volenti figno indicavit quo eum facro viatico communiret. Cui frater denuò fignans ut expectata Miffa fecunda ad altare majus cum cæteris communicaret: at ille fe præftolari non poffe ajebat. Dominico igitur Sacramento munitus Gerardus ad infirmitorium rediit moxquc fpiritum felici obitu ad fidera transmifit.

pro

Frater quidam defidiofus orationes mortuis debitas ex incuriâ quâdam dicere obmifit, tandem verò gravi infirmitate detentus lecto decubuit negligentias licet ferò revolvere cœpit: at dum fuper eâ re plurimum anxiaretur quafi in extafi pofitus vidit innumerabilem animarum multitudinem fibi affiftentem, ac feriosè fatis fua debita repetentem fingulis dicentibus: Solve pfalterium, folve feptem pfalmos & his fimilia. Atqui monachus concepto firmiter propofito fingula neglecta ubi hâc vice fuperftes maneret quantocius recuperandi. Sicque vifio illa difparuit & infirmus fucceffivè reconvalefcere cepit : qui poft priftinam fanitatem adeptam facculo ad collum jugiter pendenti fub cuculla quoties vel pfalterium vel aliud quodvis debitum folvit lapidem immifit. Erat enim quafi affiduo orans ubi modo temporis quidpiam fubtrahere potuit. Cumque faccufum impleffet ad cameterium vadens capillos difperfit: dividite, inquiens, inter vos & quilibet quod fuum eft recipiat. Et fic frater ille divina promiffione præmonitus hâc vifione, sua neglecta recuperans futuram evafit promeritam ultionem.

De alio quodam fratre, qui fimiliter bor

renda quadam vifione neglecta pro fervitiis debita reddere cohortatus eft. (a)

Alius quidam fimili incuria Servitiorum debita neglexerat: vice quadam ex fervitio benè refecto vifum eft quafi pofito in raptu, federe fe fuper fepulchro & effofi cadaveris coxam mafticare ex quâ re tantum fe horrorem fenfiffe fatebatur, quod pofthac & præterita benevolus lætúsque perficeret & futura cum gaudio non minore fufciperet perficienda.

Quo

Quomodo frater quidam vidit dæmonium tapide pfallentibus in Choro illudere & fubfannare. (b)

Quodam tempore fratribus exiftentibus in'Oratorio, dum fub laudibus in choro Prioris tepidè pfallerent, quidam ex corporis indifpofitione dormitare cœpit, vifumq; eft ei dæmonem per ftalla novitiorum afcen dere & ad chorum Abbatis declinare volentem at illis alacriter pfallentibus, mox eum, quem illuc pofuerat, quafi fufte percuffus retraxit pedem, partem Prioris nullo renitente, tepidè pfallentes diverfimodè fubfannando pertranfiit.

De Seniore quodam devotario, qui fervitori fuo boram fua migrationis, dum in infirmitate decumberet, prædixit, quique ad ultimam fpiritûs exalationem orare non deftitit. (c)

que

Pater quidam Senior Leupoldus nomine devotus & jugis orator, fervitori refpicienti eum dum in extremis agcret: non eft opus, inquit, hâc vice me refpicere,potius res alias cura, circa horam nonam reverfurus cúmlibellum è manibus mihi decidere videris (inceffanter enim orabat) tunc primum noveris ultimum vitæ terminum imminere. Quod rei eventus, quemadmodum prædixerat, indicavit, câ enim horâ & libellus decidit, & ipfe inter orandum fpiritum exhalavit. Cùm ergò præter horam mortis nihil fit homini incertius, quis dubi

tat eam viro huic devoto folâ divinâ revelatione manifeftatam. Orandum igitur effe devoto cuilibet religiofo ut venientem dominum excipere purâ confcientiâ poffit, & cum prudentibus virginibus aptata lampade bonarum virtutum fponfum profequi poffit ad nuptias.

Quomodo crucifixi imago in panno quodam geftatorio vulgò Rutzplaen, quod vexil li loco pauperes monafterii adverfarios infequentes geftabant, vifa eft; ea vifione territi boftes devicti funt, & pofteà hæc fe vidiffe narraverunt. (d)

Tempore quodam, cum Subditi Monafterii fpoliarentur, quidam tunc in domo

hofpitum dimorantes extranei cum famulis monafterii damnificaturos funt infecuti, inter infequendum pannum quemdam vete. cujusdam recipiendi vexilli loco, quo carerem, quo granna portari folent mulieris bant cufpidi alligârunt, tandem comprehenfis adverfariis victoriâ potiti funt, cumque plures effent adverfæ partis, videretúrque mirabile devictos cos effe, dixerunt: Dominicæ paffionis figuram in vexillo fe vidiffe, tantóque ipsâ vifione confternatos fuiffe timore, ut fe defendere prorsùs nequiffent. (e) Hunc pannum (f) propter miraculum aliqui reverenter voluerunt dicere fervatum, & cum aliis quibusdam clinodiis & reliquiis aliquo muro obftrufum, quod ego non approbo; foli enim adverfavifum eft quicquam, fed erat pannus idem rii figuram viderant, non alii, nec pofteà qui ante. Quemadmodum fatis patet ex facto; nec probabile videtur clenodia vel habuiffe, minus abfcondiffe Patres noftros, qui potius debita aliqua, quibus monafte rium femper fuit obligatum, redemiffent quam comparâffent talia. videtur ob id ani li fabulæ fimilima talis narratio.

Additio conclufiva.

(f) (e)

Præter hæc, quæ dicta funt, etiam piè creditur multas revelationes, fequentibus annis pofteaquam illa confcripta funt circa annos Dominicæ Nativitatis mille quadrin- 1420 gentos & viginti, religiofis & devotis viris

curricula hoc loco fuiffe, nemo facile duquorum plures per tot annorum bitat: Quas tamen vel ipfi humilitatis caufa non revelârunt, vel majorum incuria ut alia quoque multa, quæ nobis pofteris profutura fuiffent, confignata non funt. Hoc adjecto, quod pluribus perfonis reli giofis fine eorum merito five alio Dei occulto judicio factum lapfus ille miserabilis & calamitofus ftatus per vifiones præoftenfus eft, licet malitia noftrâ agente, priusquam res eventu probaretur, curatum non fuerit. Quam ob rem nos ipfos confolantibus & dicentibus pax & fecuritas repentina fuper venicbat calamitas, & obviabat quasi viator, egeftas.

PARS

:..

Uia de primordiali hujus domûs fundatione déque ejus maximè in fpiritualibus provectione quatenus conftat, fatis dictum eft ac fuper ad alia jam nunc differenda puta ejus in temporalibus profectum defectúmque quantum licuerit fefe ftilus extendat generaliter necefsè eft. Quemadmodum autem Ariftoteles libro Politicorum quinto Cap. X. Omnem Politicam Communitatem ex principantibus & fubjectis conftare inquit, quare qualis hæc noftra jam olim fuerit Politia, haud melius quam ex eorum, qui huic principati funt, Abbatum vitâ, moribus & regimine cognitum iri crediderim. Qualis enim eft Rector civitatis uti Ecclef. X. Tales & in

babitantes. Denique & Plato Philofophus, tefte Boecio in de confolatu Libro I. cap.vIII. Beatas fore dixit Respublicas, fi eas vel virtuofi fapienter regerent, vel fi earum Rectores ftudere fapientiæ contigiffet. Cum erCum er gò ex capitis tanquam principalioris membri difpofitione totius quoque corporis pendeat armonia: Abbatum tanquam principaliorum totius politici corporis organorum vitam, mores & regimen confcribere, quantúmque ex antiquis confignationibus quondam innotuit, notandum duxi, quibus faciliter utique quis quemadmodum res domeftica habuerit, conjicere poterit: & quamquam indignum eft humano fubjacere judicio, qui divinum jam experti funt qui que ut homines (ficut non omnia poffumus omnes) non errare non potuerunt. Tamen quia plerique, quo fpiritù ducti nefcio, plus privata fua quam communia commoda fetati, plus vanæ oftentationi quam zelo religionis dediti nofcuntur. Plerique etiam, quod peffimum, imò pernitiofiffimum eft, propriis innixi fenfibus, fpretis aliorum confiliis, fuo quilibet negotia gefsêre arbitrio, & ob id incommoda plurima fuerunt perpeffi, ut eorum vel bona vita Succeffores ædificentur, provocentúrque ad imitandum, vel periculis reddantur faltem cautiores quia felix, quem aliena pericula cautum faciunt, ibique cafum declinent, ubi ad lapfum alii fuêre procliviores aliorum ergò bono non illorum malo fequen

tia annotare curavimus.

HERWICUS.

Hermicus quondam fecularis militiæ ftre nuus fpretis mundalibus deliciis ad Ordinem Divi Patris noftri Benedicti in Monafterio Siberg, ut fupra notatum eft, converfus tandem arctioris vitæ propofito confenfu Epifcopi Ratisbonenfis cujus erat, favore tamen Abbatis fui familiaris hoc loco defertum invium & folis cognitum beftiis primus habitabile fecit; ibique auxilio pio

rum hominum, potiffimum tamen inclyti Bavarorum Marchionis Theobaldi Monafterium pro Fratribus Ciftercienfibus, quorum erat adhuc recens ordo & fanctitatis fama percelebris conftruere cœpit, quatenus florida juventutis annos, quos feculariter vivendo perdiderat, regularis vitæ fanctimonia tum in aliis tum maximè in fe ipfo commendaret. Claruit circa annos Dominica Nativitatis mille centum & triginta tres, 1133. fub Lothario quarto Romanorum Imperatore & Innocentio II. Pont. Max. Beatiffimi Patris noftri Bernhardi tempore anno ab ingreffu religionis ejusdem XXI. ab exordio fundationis Ciftercii quinto decimo.

tium & Petrum Leonis Antipapam, fatis Fuit eâ tempeftate Scifma inter Innocenpernitiofum, pro quo dirimendo B. Bernhardus non mediocrem curam follicitudinémque adhibuit.

Circa ea tempora Lotharius Imperator Clementiffimus in Bohemos fibi rebelles bella gefferat licet non fine ftrage fuorum militum quibusdam ex fuis proditoriè id agentibus.

WIGANDUS.

Wigandus primus Prior hujus loci & Præfes pufilli gregis. Hic cum effet vir devotione præcipuus & in difciplinæ regu laris obfervantia ftrenuus, ab aliis, qui ex Volkolderodenfi Monafterio pro novo loco incolendo miffi fuerant, in Priorem fuit electus. Cujus fingulari induftria & fanctitatis exemplo cæteri omnes in divino fervitio funt confortati. Qui cum in multa paupertate & erumpna primum degebant, in cuftodiendis tamen viis Domini expecta bant eum, qui eos exaltaturus erat, hæreditate poffiderent terram non illam caducam tranfitoriam & temporalem fedperpetuam: Et cum ærumnofam vitam ducere pro Chrifto delectaret perennes delitias funt confecuti juxta illud evangelicum: Beati pauperes quia ipforum eft regnum coelorum. Hinc Beatus Evangelifta Joañes, dum aream confecraret, fub rubeto præ formidine latitanti apparuit, cique futurum monafterii ftatum tanquam cæteris digniori prædixit. Quanto autem tempore & Germicus ipfe & hic, viri Dei vixerint, vel quando fpiritum Deo reddiderint, nusquam à majoribus noftris fignatum repperi; Attamen five multo five pauco tempore duraverint, piè credimus eos non in terram abfcondiffe creditum talentum, fed cum fœenore ad Dominum reportâffe, jámque ut fideles fervos in cæleftibus regnis fuper multa conftitutos.

HEINRICUS Primus
UDALRICUS Secundus
ADEODATUS Tertius

Hujus Monafterii Abbates.

Quorum quilibet uno duntaxat anno præfuit, nec plures eos præfuiffe legimus. Sed forfan tempeftivâ morte præventi vitam excefsêre humanam cum domino vinex furfum fuper ethera regnaturi, aut certè poft deguftatos Liæ laboriofæ finus ad dulciffimos Rachelis amplexus, quibus affiduâ divinorum contemplatione affueti fuerant, denuò fefe contulerunt. Nec facilè enim credendum, eos tunc vel rumufculi alicujus aut gloriola gratia uti hâc noftrâ tempeftate perfæpè fieri folet ad Prælationis dignitatem, fed folius fanctæ obedientiæ refpectu vel charitatis fervore aut communis utilitatis intuitu, confcendiffe: & quia tum pauco tempore regimini præfuêre, nil egregium aut notatu dignum, eosdem agere potuiffe crediderim, nifi fortè conftruendis monafterii ædificiis, quorum tum vix jacta prima fundamenta erant, follicitius fuiffent intenti, atque in expolicndis vivis lapidibus in Templum fanctiffimum Domini reponendis curiofius laborâffent.

Abbas IIII.

GERLACUS

Quartus Abbas hujus domûs vir multe fagacitatis & induftriæ, annis quinque & viginti præfuit. Hic fingulari induftriâ fuâ ac plurímo labore monafterium ab Advocatiis & exactionibus primus liberum feciffe legitur. Sub eo Monafterium Zcedlitz fundatum fundatur A. eft circa annum Domini 1142. ad cujus fun1142. dationem ipfe fideliter follicitéque cooperatus eft, ad quod etiam ipfe primos fratres transmifit, & fpiritualis ædificii prima jecit fundamenta: ob id vifitandi illius loci poteftatem Abbates hujus domûs obti

Zcedlitz

Abbatis Gerlaci obitus.

1161.

nuêre.

Is confummato curfu dierum fuorum extremum claufit diem fepultus circa locum præfidentis in capitulo, marmoreo tectus lapide primi Abbatis & locum & nomen obtinuit: ob eam fortaffis caufam, quod præ

DANIEL

deceflores fui in nulla vel modica adhuc reputatione fuerunt, curis laboribúsque regiminis immaturi cefferunt: ipfe primus perfeverans honorem prælationis cum onere' fubire, pondúsque diei & æftûs portare dignatus fit. Moritur circa annum Domini MCLXI. fub Alexandro III. Summo Pontifice & Friderico L. Romanorum Imperatore. Eâ tempeftate fub Conrado III. Rom. Imp. cruce Imp. electo hortatu Eugenii III. Sumi Ponfignatur tificis, prædicante Beato Bernardo apud Franckfordiam Moguntinam Imperator ipfe cum cæteris Principibus multis pro recupe-. randa terra fancta Cruce fignatus eft anno MCXLIII

1143.

. B. Mala

Eodem etiam tempore Beatus Malachias thias obit. Archiepifcopus, Hyberniæ totius Metropolitanus, virtutibus infignis & clarus miraculis apud Claravallem felicem fpiritum transmilit ad Superos, ibidem fepultus an

Bafilicæ.

Circa annum ejusdem octavum & deci- Dedicatio. mum Fafilica primum dedicata eft anno tactum eft. MCLXXIX. quemadmodum etiam fupra 1179.

triginta fatis laudabiliter utilitérque rexifIs pofteaquam Abbatiam tribus annis & fet confectus fenio jura mortis exfolvit, appofitúsque eft ad patres fuos fub Cæleftino tertio Pontifice Maximo & Henrico VI.Rom. Imp. Friderici primi filio circa annos Domini: MCXCIIII.

1194,

Fuit tum in Ecclefia Scifma pernitiofiffi- Schifina. mum dum contra Alexandrum IIII. quatuor alii procurante Friderico Imperatore, eligerentur, quod pofteà ad annos fermè decem & feptem duravit.

Eâ tempeftate Hærefis Waldenfium, Waldenfes, quibus adhuc hodie orbis foedatur, per quemdam civem Lugdunenfem dictum Waldo initium fumpfit.

Hoc etiam tempore promovente & coo- Ozzegk perante & fratres illuc mittente Abbate Da- fundatur A. niele circa annos Domini MCXCII. funda- 1192. tio monafterii Ozzegk in Bohemiæ confinibus cepta eft.

Cœpit tunc temporis Ordo Humiliato- Ordo Hurum fub regula Divi Benedicti & propofito miliatori militantium , per Innocentium III. pofteà confirmatus.

Ultima &c. Jherofolymæ captio poft obitum Balduini Regis, propter fimultates Terræ fan Chriftianorum ibidem per Saladinum facta a amiffio. a anno Domini MCLXXXIX. fecunda die

Decembris, à quo usque hodie detine

tur.

ERKEN.