XXVII. ALBERTUS.

fedit Alexander IV.

XXVIII. ALBERTUS
MAGNUS.

XXIX. LEO.

XXX. HAINRICUS II.

federunt

Gotfridum Præpofitum elegit fedente Gregorio IX. cui favebant Minifteriales
laici, afferentes Electionem Pontificalem in fuo plus quam Cleri debere con-
fiftere arbitrio, Contraria vero pars Chori cum Abbate S. Emmerami Perch-
toldo viro per omnia venerando Romam vênit & rebus fuis apud Hono-
rium primum, benè determinatis, cum idem Papa in fefto S. Gerdrudis obiif-
fet apud fuccefforem fuum Gregorium IX. Sifridum Canonicum & Cantorem
Moguntinum, qui tunc Romæ etiam aderat virum litteratum in Epifcopum
elegit, & in Epifcopum ab ipfo Apoftolico confecratum fecum Ratisponam ad-
duxit anno Domini MCCXXVIII. ne autem quid tale cæterum à Laicis præ-
fumatur omnis adverfa pars Chori, Gotfridus electus, Magifter Hugo & cæteri
omnes ab Ecclefiafticis officiis & chori confortio fub pœnâ excommunicationis
funt fequeftrati, impofito fibi totius juris filentio, quousque fub periculo fua-
rum rerum & perfonarum Romam adeuntes, tertio vix anno reftitutionem fub
graviffimâ pœnâ meruerunt. Et hic Sifridus imperialis aulæ cancellarius de Con-
filio canonicorum fratrúmque Prædicatorum & fratrum Minorum ordinavit Statu-
tis presbyteris & fratribus laicis atque fororibus quæ ad fervitium pauperum ydo-
neæ funt in domo Hofpitalis Ratispona juxta pontem fiti. Hic aliqua privilegia
utilia Ecclefiæ Ratisponenfi à Friderico II. Impetravit, & fepultus eft in Ec-
clefia cathedrali Ratisponenfi hoc habens Epitaphium :

Secretis gratum Regalibus, bic cathedratum
Syfridum ftravit mors & cinis incineravit.

Anno domini MCCXXXI. Ludwicus Dux Bavariæ apud Kelhaim à quodam ignoto præfente fuâ familiâ occiditur.

Anno Domini MCCXXXVII. Heinricus Comes de Ortenberg, cum effet in caftro Murach, dedit fororibus S. Sixti in fuburbio Ratispon. Ecclefiam in Schwartzhoven, ea conditione ut locus ille in quo adhuc monftratur Capella S. Sixti, de fructibus & redditibus Ecclefiæ præfatæ debeat conftrui. Hic eft locus ille in quo eft modo Monafterium quod dicitur ad S. Crucem, ubi nunc eft folennis conventus religiofarum dominarum Ordinis prædicatorum.

Anno domini MCCXLVII. Sedente Innocentio IIII. Albertus Canonicus Halberstadenfis de Püttengow Ratisponenfi Ecclefiæ præficitur Epifcopus qui rexit annis XIII. & depofitus eft, factusque Monachus in Sitigenbach. Anno MCCL. Cives Ratisponenfes Meliores captivantur ab Epifcopo in Stauff.

Anno Domini MCCLV. Quidam Presbyter in civitate Ratisponenfi portans Corpus Chrifti infirmis cecidit in profundum Luti, in eo loco qui decebatur Judenbruck, difperfis particulis Saluberrimi Sacramenti, ubi ftatim facta capella in honorem Corporis Chrifti largitione fidelium. Poftea Monafterium Auguftinienfium fratrum Heremitarum ibidem fundatur, Conrado Hildprant & Ulrico von der Prunlait, civibus Ratisponenfibus Magiftris ftructuræ exiftentibus. Item anno Domini MCCL. incepit ordo fratrum S. Auguftini in Heremo.

Anno Domini MCCLX. Sedente Urbano IV. Albertus II. dictus Albertus Magnus, Lector Colonienfis, ordinis fratrum Prædicatorum vir utique Magnæ Scientiæ, ficut fcripta fua docent, Ratisponenfi Ecclefiæ præficitur Epifcopus, & fedit tantum uno anno & refignavit Epifcopatum propter Gentis Proterviam & populi vanitatem. Hunc populus ligatum calceum cognominabat, eo quod ferret ligatos calceos, ficut eft mos deferre fratribus Prædicatoribus.

Anno Domini MCCLXII. Sedente Urbano IV. Dominus Leo Ratisponenfis Ecclefiæ Decanus eidémque Ecclefiæ præficitur Epifcopus & fedit annis XV. sedentibus in Roma Clemente IIII. Gregorio X. & Innocentio V.

Anno Domini MCCLXXVII. Sedente Innocentio V. Hainricus comes de
Roteneck Ratisponenfis Ecclefiæ Canonicus & Archidiaconus eidem Ratisponenfi
Ecclefiæ præficitur Epifcopus, & fedit annis XIX. hic dictam Kathedralem Ec-
clefiam Ratisponenfem confumptam & destructam incendio, ab anteceffore fuo
reædificare incœptam, fumptuofo opere quod & materiam fuperabat, ut ad
finem perduci poffet, multis laboribus perpetravit, & multa preciofa Orna-
Innocentius V. menta dictæ Ecclefiæ dedit. Hic etiam Patrimonium fuum, fcilicet comita-
Adrianus tum & caftrum in Roteneck cum pertinentiis fuis Ludwico duci Bawarie vendi-
Joannes XXII.
dit, & Ratisponenfem Ecclefiam multis debitis oneratam ab ufuris & damnis
Martinus III aliis liberavit. Item fecit fieri duas campanas quarum una dicitur Apoftolorum,
Honorius IIII. altera S. Petri. Item per duos Monachos de Haylsprun edoceri fecit Muficam
Nicolaus IIII. in fuâ Ecclefia
Hic fepultus eft retro fum-
Cæleftinus V. mum altare in Ecclefia fuâ Cathedrali, hoc habens Epitaphium :
Hanc Kathedram rexit Heinricus quam Petra texit

Nicolaus III.

XXXI. CONRADUS. Bonifac. VIII. federunt Bened. XI.

Clemens V.

,

ufuali in Muficam permutato.

De Roteneck ortus, cæli pateat fibi portus.

Anno Domini MCCXCVI. Sedente Bonifacio VIII. Comes de Luppurg, Conradus nomine, Ratisponenfi Ecclefiæ præficitur Epifcopus, fedens annis XVIII. hic caftrum Luppurck dedit Ecclefiæ Ratisponenfi & fepultus eft in Ecclefiâ cathedrali coram altari S. Andreæ Apoftoli, hoc habens Epitaphium :

Hæc fervat foffa Conradi Præfulis offa,
De Luppurck natus, fit tibi Christe datus.

Anuo

Joannes XXII.
Benedi&us XII.

Anno Domini MCCCXIII. Sedente Clemente V. Dominus Nicolaus Regis Bo- XXXII. NICOLAUS. hemiæ Cancellarius Ratisponenfi Ecclefiæ præficitur Epifcopus,fedens annis XXVII. Hic maxima debita quæ anteceffor fuus contraxit integraliter perfolvit & omnia caftra ac munitiones quæ idem anteceffor fuus potentibus perfonis obligaverat, redemit ac quamdiu vixit in fuâ habuit poteftate quæ & moriens plena dereliquit quafi Eructuaria. Hic inter regni & fedis diffenffionem fic fibi & fuo clero feu Epifcopio prævidit, quod à proceffibus & fententiis contra Imperatorem Ludowicum fulmi- fedent nandis feu fulminatis ex fpeciali gratia Papæ fupportatus, indignationem Cæfaris non incurrit. Hic duobus Heremitis fcilicet Gotfrido & Alberto ob humilem corum devotionem, nec non ob interceffionem dilecti ac fidelis fibi Reymari de Prennberg conceffit ut in nemore quodam apud caftrum Prennberg in pede montis Schophloch cellam duorum vel trium & aliorum poffint conftruere & oratorium conficere. Hic eft Locus ille, in quo nunc eft prioratus Ordinis S.Benedicti Unfer Framen Cell vulgariter nominatus. Hic cum quædam gravamina Monafterio S. Emmerammi inferret, Balduinus Abbas dicti Monafterii ad Sedem Apoftolicam quæ tunc Avenione erat, appellavit, ubi fideliter profequens caufam & principaliter libertatem & exemptionem fui Monafterii, moritur & fepelitur ibidem. Cui Dominus Papa, videlicet Joannes XXII. fratremAlbertum dicti Baldwini capellanum, qui in totâ caufa fidelis ei Coadjutor extiterat,autoritate Apoftolica furrogavit, & fententiam tulit, pronuncians dictum Monafterium S. Emmerammi effe liberum & exemptum, Epifcopo tamen Ratisponenfi annis fingulis miniftrari xxx. libras Turonenfium parvorum. Hic fecit fieri campanam magnam, quæ vulgo unfer Frawen Glocken nuncupatur, cujus fuperfcriptio inter cætera continet hunc verfum:

Sanctos collaudo, tonitrus fugo, funera claudo.

Quoniam plerumque tabulata fortia unius fcintillæ læfione ruere nofcuntur, rem geftam hujusNicolai temporibus, prout fertur, refero. Quidam piftor in civitate Ratisponenfi per faltum gradus, qui vulgo Peckenspreng dicitur, culpis exigentibus punitus eft, qui dum de palude egrederetur, per infolentiam cujusdam civis in paludem retruditur, quod dum piftor calamitofus ægrè ferret, civis hoc utpote gloriofior, non curavit, fit igitur die quâ dam tranfeunte quodam presbytero cum Corpore Chrifti, caufa infirmi cujusdam quod idem pistor fequitur eundem presbyterum & à cafu dum civis ille ob reverentiam facramenti in vico propè Turrim Epifcopalis curia genicularet, piftor civem in eodem loco interfecit. Et fugiens in aulam Epifcopalem usque ad penetralia ipfius Nicolai Epifcopi violenter à civibus extractus & decollatus eft. Epifcopus Egreffus civitatem firmavit fe nunquam vel vivum vel mortuum venturum, quousque de hujusmodi violenta fractione libertatis debita talio redderetur. Sic itaque extra civitatem moritur & in fuperiori Altach fepelitur. Dicitur quod nullus poftea in illo gradu five ofcillo fit punitus.

|

FRIDERICUS.
Clemens VI.

Innocent. VI.
Urbanus V.

(Greg. XI.,

Urbanus VI.

Anno Domini MCCCXLI. Sedente Benedicto XII. Fridericus præpofitus Eccle- XXXIII. fiæ Ratisponenfis Natione Burggravius deNurnberg RatisponenfiEcclefiæ præficitur Epifcopus, fedens XXIIII. annis. Hic Epifcopatu: multum deftruxit & capitulum fedent flebiliter attenuavit. Poft cujus obitum Epifcopatus vacavit per Triennium. Anno Domini MCCCLXVIII. Sedente Urbano V. Conradus de Hannberg præ- XXXIV. CONRADUS. pofitus Ratisponenfis Ecclefiæ præficitur ibi Epifcopus, & ab Urbano Papa confirmatur, feditque annis XXXIII. Hic fuit humilis & dilexit clerum, & feftum S. Barbaræ celebrandum inftituit & deceffit in die S. Petri ad Vincula fepultusque eft in fummo ante altare S. Barbara. Hujus temporibus Ecclefia S. Joannis canonicorum feculari- fed. um à prædecefforibus fuis Epifcopis fundata propter ampliationem Ecclefiæ majoris eft difrupta & in eo loco ubi erat Taberna & dicebatur auf den Pretren, venuftè & honorificè ædificata. Fuit autem Ecclefia S. Johannis primum fundata in areâ cathedralis Ecclefiæ, in eo loco qui nunc monftratur in medio duorum altarium. Quorum unum eft S. Florini, quod fundavit Albertus Stauffer priusquam fieret Epifcopus, & aliud S. Thomæ ex oppofito versus Meridiem quod fundavit Rabitzer canonicus di&tæ cathedralis Ecclefiæ eo tempore quo dictus Albertus Stauffer Ratisponensi præfedit Ecclefiæ.

1

Anno Domini MCCC LXXXI. Sedente Urbano VI. Theodericus liber de A- XXXV. TEodericus. benfperg Canonicus Ratisponenfis, Babenbergenfis Ecclefiæ præpofitus, per Electio- fedit annis 2. m. 3.

nem Ratisponenfi Ecclefiæ præficitur Epifcopus. Hic ab Urbano VI. confirmatur, &

anno primo fui Pontificatus Steuram à clero accepit & caftrum Stauff redemit. Hic cum circa feftum omnium Sanctorum tactus infirmitate communitatis, mifit pro canonicis potioribus fuæ cathedralis Ecclefiæ, qui non venerunt: poftea ipfe in vigiliâ S. Leonardi moritur & in Ecclefiâ majori retro fummum altare fepelitur. Caftrum Stauff alienatur, omnia vafa & clenodia Epifcopalia feu curiæ Epifcopalis, à fuis confanquineis auferuntur,unde exequiæ ejus usque nunc non funt peractæ.Huic fucper Electionem Magifter Paulus doctor decretorum canonicus Ratisponenfis & Patavienfis, hic ante Electionem fuam in fummo fundavit altare S. Jeronymi propè puteum & ante confirmationem fuam, Pataviæ circa feftum Pafchæ diem claufit

ceffit

extremum.

M. PAULUS.

Anno Domini MCCCLXXXIIII. Sedente adhuc Urbano VI. Joannes Præpo- XXXVI. JOHANNES. fitus Ecclefiæ Frifingenfis à capitulo non electus Ratisponenfi Ecclefiæ præficitur Epifcopus, & fedit annis XXVI. Hic Mortuo Theoderico Ratisponenfi Epifcopo

XXXVII. ALBERTUS.

cum capitulum in Eligendo Epifcopo tardaret ipfe fretus provifioneUrbani Papæ VI. fultúsque potentiâ confanquineorum fuorum M. Paulo electo fe oppofuit, quo interim defunéto, ipfe Epifcopatum obtinuit & ab Apoftolico confirmatur. Hic rexit potenter & frequenter magnam curiam habuit, & pofuit primum lapidem in fundamento Turris cathedralis Ecclefiæ verfus feptentrionem conftruendæ. Sub hoc cepit exactio clericorum in conceffione curæ animarum cujus exactionis caufæ magna pars fuit, quidam tunc temporis in clero famofus, qui licet magnam pecuniam ipfi Joanni Epifcopo per hoc acquireret, & ipfe præpotens etiam litteras fecuritatis ab ipfo haberet, fortuna tamen arridente incidit in foveam quam fecit : nam ab ipfo Joanne Epifcopo captivatur & omnibus bonis fuis exactionatur, &hoc jufto quidem judicio Dei occulto, ut qui aliorum exactionem invênit, ipfe pri mus graviffimè exactionis pondus portaret. Fuit tamen hic plurimum laudabilis propter follicitudinem fabrica novæ Cathedralis Ecclefiæ, ipfe eft cujus nomen eft Petrus Reymago. Hic Johannes anno Domini MCCCCIIII. Synodum ordinariam celebravit, tuncque à Siffrido Suffraganeo Epifcopo Hierapolitano dedicatum eft altare fummum kathedralis Ecclefiæ ipfáque dedicatio ad celebrandum in commemoratione S. Pauli eft inftituta. Hic etiam ad celebrandum feftum S. Elizabeth viduæ inftituit. Et deceffit in die S. Marci fepultúsque eft in fummo ante altare S.Andreæ.

Anno Domini MCCCCIX. Sedente Alexandro V. Albertus Stauffer canonicus fummúsque Scholafticus Ecclefiæ Ratisponenfis canonicè à capitulo electus, eidem Ecclefiæ præficitur Epifcopus, fedens annis XII. Hic ut ftatum ejus decuit, fuit vir dignis moribus, quibusvis enim etiam minimis ut frequenter per inclinationem capitis reverentiam exhibuit. Hic moderatam curiam habuit, & Ecclefiæ in temporalibus multum utilis fuit. Nam caftrum Hohenburg in Norica fitum, quod Prædeceffor ejus Johannes alienaverat à Ludwico duce in Ingelftadt, habitis multis laboribus temporibus Concilii Conftantienfis pro octo Milibus florenorum redemit, & Epifcopatui adjecit, divinius tamen actum fuiffet fi de bonis Ecclefiæ fecundum facultatem benefeciffet, & accipere munera à fibi fubjectis non canonicè, omififfet. Item Synodum ordinariam anno X. fui Pontificatus folemniter celebravit, in qua ficut alibi Largius fcripfi Statuta Pvovincialia Eberhardi Archiepifcopi Saltzburgenfis funt promulgata, & inftitutum eft ut deinceps tempore pulfationis campana majoris cujuslibet loci circa horam nonam cujuslibet diei veneris præterquam in Sanctâ Parafceves, quâ pulfus fit ad tabulas ligneas pro memoriâ expirationis five Mortis Chrifti per Dioecefin Ratisponenfem, fic etiam per totam Provinciam Saltzburgenfem præfatus Archiepifcopus præcepit & mandavit ut Pfalmus: Deus, Deus meus refpice in me dicatur, aut quinquies oratio Dominica cum tot falutationibus Angelicis. Hæc tamen inftitutio moribus abutentium non ab omnibus eft firmata. Item pro reformatione cleri & religioforum diverfas litteras per Dioecefin fuam fcripfit, unde & ipfe quosdam perfonaliter vifitavit. Item perpendens quod Magifter Conradus de Hildesheym, Licentiatus Decretorum presbyter & capellanus S. Georii fecus pontem jurista civium, pecuniam quam à Domino acceperat in fudario ligare hoc eft percepta dona fub otio lenti corporis abfcondere vellet, ordinavit, ut legeret in jure canonico, in aulâ fuâ Epifcopali, quod& factum eft pontificatûs ejus undecimo. Item pontificatus fui anno ultimo, feriâ fecundâ poft Dominicam quâ cantatur quafi modo geniti in Ecclefia cathedrali folenniter degra davitUdalricum Grundsleder presbyterum deVohendrá oriundum & Ratispone ab Adolescentiâ educatum propter Hærefin Huffitarum,quiConftantienfeConcilium impugnabat, defendens & dicens Joannem Hufs Hærefiarcham in eodem Concilio legitimè non fuiffe condemnatum, tradiditque ipfum pertinacem curiæ feculari qui mox à judice cujus quondam Pædagogus fuerat, ducitur ad comburendum. De hoc latius alibi fcripfi. Item anno eodem fcilicet ultimo fui pontificatûs à quodam Decano feculari fuæ Dioecefis apud Sedem Apoftolicam accufatur & ut perfonaliter compareat, citatur. Cui tamen per Dominum Henricum plebanum in Straubing doctorem Juris Canonici quem ad curiam Romanam causâ hujus negotii mifit, ut per procuratorem compareat, obtinuit. Tuncque maxima fuit gwerra in Bavaria, in qua ipfe Dominus Albertus Epifcopus principibus contra Ludwicum Ducem in Ingelftat in adjutorium fuit, fub hoc turbine ipfe tentus infirmitate acceptis Ecclefiafticis Sacramentis feriâ v. in die vII. fratrum moritur. Et in capella S. Florini quæ eft fita in areâ cathedralis Ecclefiæ quam ipfe dudum ante fùam Epifcopalem dignitatem dotaverat, fepelitur.

Anno Domini MCCCCXXI. Šedente Martino V. xv. kal. Augusti in die fcilicet XXXVIII, JOANNES. S.Alexii Joannes Streitperger canonicus & cuftos judexque Confiftorii Ratisponenfis Ecclefiæ,canonicè electus eidem Ratisponenfi Ecclefiæ præficitur Epifcopus. Hic à Martino Papa eft confirmatus fed adhuc in Epifcopum non confecratus, cui Deus de fonte fuæ pietatis, prout interpretatio nominis ejus exigit, gratiam infundat, ut fecundum fui cognominis interpretationem, bello Spiritali, utpote in monte certando evellar, deftruat & difperdat diffipet & ædificet ac plantet, ut unà cum grege fibi commiffo poft hanc vitam æternam

mereatur poffidere.

CHRO

CHRONICON

DE

DUCIBUS BAVARIE

Anonymi LUDOVICO IV. Caf. Aug.
Synchroni

Manu ANDREÆ Presbyteri Ratisponenfis

Nunc primum prodit ex ejusdem Autographo, in Cod. MSC.

Bibliotheca Bavarice.

E

ANDRE Æ FELICIS OE FELII

Præfatio.

N tibi Lector benevole! Chronicon illud, quod ANDREAS nofter tam in Generali quàm Bavarico Chronico fuo non tam allegavit, quam exfcripfit, etfi pluribus in locis etiam interpolaverit affutis recentiorum detritis laciniis, id quod vel obiter conferenti palàm fiet. Auctorem, (quisquis ille fuit, non illitteratus adeò, ut qui Aftronomicis etiam difciplinis tinctum fe probet) LUDOVICI QUARTI temporibus & tricennio infequenti vixiffe, ea conficiunt, quæ ad annum MCCCLXX. leguntur.

Operæ pretium autem vifum nobis, feorfim edere, quæ.ANDREAS pro temporum illorum obtufo judicio, cum fuis aliorúmque laboribus confudit. Multum enim intereft HISTORIÆ, fi cujuslibet Seculi Monumenta fine ulla interpolatione producantur in medium. Quod ipfum tamen ab iis, penes quos folos tum Hiftoria ftabat, minimè obfervatum, videmus & dolemus quotidie adeò cumulatè & fine delectu omnia in rerum illas incompofitas farragines, quas Chronicas vocabant, convehebant; fatis fidei & auctoritatis habituras exiftimantes, quòd fidei & auctoritatis plurimum tum temporis ipfi haberent. Unde etiam factum, ut tot monftris & anilibus gerris terriculamentísque Majorum gefta inquinarentur, HISTORIAque illa teftis temporum vitæque Magiftra purpuræ loco, detritis plerumque & ridiculis centonibus cooperta incederet. Habet autem hoc omnis Barbaries, ut quæ minimè Auctoritati fubjacent, fed fola ratione fulciuntur, ea maximè Auctoritatibus cumulet: illa ex adverfo, quæ auctoritate unicè nituntur (ut funt facta hominum pofteris transmittenda ) fimpliciter ut credenda proponat, injuriámque interpretetur, fingula non credi, cujus univerfa crederentur.

Sed de his hactenùs, quæ eò ferimus tolerantius, quod in dies medeatur his malis fanior philofophandi ratio, & intellectûs rectior ufus.

Chronicon

Chronicon de Ducibus Bavaria Anonymi Ludo

vico Bavaro Synchroni

Ab Anno Chrifti MCCCXI. ad annum MCCCLXXII.

(5) Ejus vitam edidit Cl. V. Bern. Pezius, & poft hunc P. Æmilianus Heminauer-
in Chron. Monaft. illius edit. Straubingæ 1731. in 4.

(t) hunc §. copiofiorem exhibet Codex nofter Freheriano.
(u) Freherianus Gamelstorf: quem omnes fequuntur.
(x) apud Freherum ad annum fuperiorem refertur.

(u)

(x)