poffent, ac promptuariis committi. Siqui- Regem agitabatur cum Cafimirus Marchio. nis Brandenburgen : Hungaricum folum populatur ac omnes fibi occurrentes rebus fpoliat. Ajunt tamen hoc à militibus fieri ipfo haud quaquam confentiente. Qui in Bavaria fuerunt pedites Auftriam primo, deinde Hungariam petere contendunt, verum multis inter eundum folent effe gravitati propter rapinas: nam nonnullis bona auferunt, multis fortunas: fpoliaverunt non paucos, cum pecuniis adeo vacui effent, ut mirum fit dictu : quinque ex eis aggreffi funt tres Lanios, ac primo fe nihil recepturos dicebant, fed pecunias fi quas fecum haberent, reddere volebant: tum parum renitentes ad ftipitem ligaverunt ac pecuniis receptis, juramentóque dimiferunt liberos. Qui Scherdingam petentes, Melmeyfel pro cibo dando adeunt, dicentes fe pecunias omnes perdidiffe. Concordia diu agitata Coloniæ tandem finem nacta eft. Nam ad eum locum & Cæfar & interlocutores transtulerunt. Conftituit autem Cæfar Principibus nondum adultis Fridericum Ducem Bavariæ in Tutorem. Is caufam ubique exccutus eft. Siquidem & litteras Cæfareæ Majeftati dedit & juramento firmavit fe fingula obfervaturum. Quod fanè & Albertus & Bolfgangus Duces fecerunt: nam & ipfi Cæfareæ Majeftati fefe obfecuturos fpoponderunt. Verumtamen in propriâ perfona non comparuerunt, fed hos miferunt oratores: Ulricum de Wefterftetten Canonicum Auguftenfem, JoañemAdelman de Pluemental, Wolfgangum de Ahaim, Sigismundum de Rorbach, Joannem de Paulstorf, Petrum Panngartner Doctorem,Ludovicum de Sennen, Bartholomæum Schrenckh & Vitum Peringer. His tradiderunt litteras quas poteftativas vocant. In quibus fe fcribunt non poffe venire: verumtamen fingula Cæfareæ Majeftati commendant ut latius in litteris continetur. Quare mota Cæfarea Majeftas concordiam ita fecit Coloniæ. Secunda Pars Libri fexti. Cfar itaque Maximilianus diutinam Bavariæ populationem miferatus tum Principum inter fe contentionem fuftollere conatus: principibus Electoribus confentientibus: etiam Philippo Palatino Rheni talem adorsus eft facere concordiam. Videns namque manutentionem fententiæ gravem fore: tum quia difficulter cx for talitiis ejici, qui rebus novis ftudebant, poffent: tum quia fine fanguine tam civium quam militum minimè fieri: maturo ufus Confilio, & eorum quos prudentiffimos fuiffe conftat fatis probam videtur conftituiffe. Nullam enim Nepotum fuorum curam habuit, fed potius juris: unde nonnulli etiam eum accufant, quod plus parti adverfæ quam juftæ adhæferit: verum ego eum & juftè & probè proceffiffe arbitror, non enim perfonas fed jus infpicere debuit: neque juftum arbitrarer, ut parvuli exhæredarentur, qui nihil adhuc vitii tum in Re gem tum in Duces commiferant : pri mum itaque Cæfar voluit, ut cunctæ inimicitiæ & contrarietates, quæ tum inter partes ipfas, tum earum milites & familiares fuerant, tollerentur, nihilque fimultatis aut odii pofthac haberetur : imò cuncta captivitates laxarentur & hoc non modo clam, fed ne in judicio quidem: fecundo loco voluit, ut Friderico Duci atque tutori loco pupillorum fequentes civitates, caftra & foca cederent non eis folum fed & hæredibus, cum omni dominio, populis & proventibus. Primo urbs & caftrum Newnburgenfe cum omni dominio & quicquid ad ipfam attinet. Imo quicquid Danubio adjacet, civitate Ingolftadienfi excepta. Deinde quicquid Georgius Dux habuit in fuperiore Bavaria, verumtamen viginti millia nummûm aureorum donatio non excedat. Si tamen fuperior Bavaria tantain non poffet ferre fummam, ex inferiori fuppleatur, attamen ex hâc parte factum. Duodecimo quilibet è Ducibus fuos Danubii aut ex aliis provinciis Ducis Al- fubditos, qui fibi fuerint addicti, à fuis priviberti & Wolfgangi & potiffimum Nor- legiis & antiquâ confuetudine non dejiciat, khaw. Excepit tamen eas quæ venditæ fed quemlibet in fuo jure manuteneat, imò funt. Verum fi hæ provinciæ five loca non fingula confirmet, & antiquæ immunitati fufficerent & viginti millia aureorum num- reftituat. Tertiodecimo voluit, ut à dato mûm haberi non poffent : Cæfar potefta- literarum & inter feftum D. Michaëlis protem habet defectum in alio latere Danubii ximè venturum fequentes urbes Federico adimplere. Tertio loco addidit viginti tutori tradantur. Primò caftrum & urbs millibus adhuc quatuor millia nummûm Newnburgum, caftrum Reichertzhofen aureorum. Verumtamen quæ fint pofte- caftrum & urbs Laubingen, caftrum & urbs rius declarabitur. Singula hæc hæredi Hochftat, caftrum & urbs Gundolfing, catario jure Fridericus Tutor poffidebit. ftrum & urbs Heydeckh, urbs Sultzbach, Quarto loco dedit & habere voluit Cæfar caftrum & cppidum Lenngfeld, caftrum & Albertum & Wolfgangum Duces omnia & urbs Vellddorf, caftrum & urbs Hemaw, fingula loca, civitates, populos quæ Ge- caftrum & urbs Cholmüntz, & urbs Weyorgius Dux poft fe reliquit: verumtamen den, deinde fingula quæque, quæ ad ipfas quæ tradidit Friderico numerare non debes. pertinent, five fint populi five dominia cum Quinto loco voluit ut quidquid relictum omni fupellectili & fingulis attinentiis nihil erat in pecuniis, argenteis vafis & aureis, prorfus excepit. Quartodecimo voluit, Clenodiis, lapidibus preciofis, margaritis ut Phædericus tutor Alberto & Wolfgan& veftibus, cum omni alia fupellectile Fri- go Ducibus, alia omnia & fingula caftra, derico Tutori cedat in duobus duntaxat urbes, provincias, populos & cenfus in præCaftris Burgkhaufen & Landshuet, ita ta- fato tempore abhinc videlicet usque Mimen ut calices, veftes Sacerdotales & quic- chaëlis reddat: cum omni dominio jure & quid ad fervitium divinum attinet in ca- aliis attinentiis ut Georgius Dux poft fe repellis dimittat cum eorum fupellectili jux- liquit, & Phædericus adhuc habet fub pota fuam voluntatem. Cæterum quicquid teftate fua. Verùm ipfa taxatio finguloalias in cæteris civitatibus, oppidis & ca- rum cenfuum debet fieri ante feftum Divi ftris inventum fuerit aut relictum fuppel- Georgii & finem nancifci. Taxatio autem lectilis à dato litterarum cedat ei qui ea incipere debet die, quam Commiffarii Cæfufcipiet. Bombardæ omnes, res ad fa- faris ftatuent & nominabunt, ne tamen gittandum aptæ ; pulveres & quicquid ad in intercalatione aliquid novi oriatur, & ea attinet ita ut Georgius Dux reliquit ipfa taxatio viginti quatuor millium numdivifionem accipiant, voluit: & unicuique mûm aureorum brevi fieri non poteft, repars fua contribuatur. De granariis & fru- tinere debet, Phædericus tutor pro pignomento eadem divifio teneatur. VerumtaVerumta- re fequentes res cum omnibus, quæ ad eas men fola relicta pars dividenda concedi- attinent, tam dominiis quam proventibus: tur. Nam quicquid confumptum eft di- Caftrum & urbem Wafferburgk feclufo ofvidi non poteft. Litterarum autem datæ ficio reddituario; caftrum & urbem Traununamquamque partem ligare folent : ne ftain, caftrum Nemus cum Ottingenfi foquid immutetur quoad Divifio fit facta. Ad reftia, caftrum Trofperg, caftrum Mermos, expenfas tamen civitatum & caftrorum caftrum Marquartftain, caftrum Chling quicquid neceffitas exigit, adhiberi poteft. cum officio fuo : & pofteaquam ei fatisfaVerumtamen fraus omnis & dolus longe Ctum fuerit, prætacta pignora in manus Alabjiciatur. Sexto loco voluit ut quidquid berti & Wolfgangi iterum refignet. Quindebiti poft mortem Ducis Georgii parti- to decimo voluit, ut quælibet pars tres orbus adhæfit, à partibus folvatur. Septi- dinet, qui demonftratum cenfum taxare mo loco voluit & edixit, ut nihil adverfus non differant, & qui partes inter frumenfubditos ab aliquo attentetur: imo quic- tum & Bombardas fagittásque conficiant. quid animadverfionis aut (ut ita dixerim) His fe traditurum Cæfar & poteftatem, & fimultatis in eos ortum effet totum remit- modum fpopondit, quemadmodum neceftatur: ac ob eam rem nihil cum his aga- fitas expofcit & mandati Cæfarei tenor, cui tur: fed fingula ponantur. Octavo fingu- profectò in omnibus obediri oportebit. Si la debita, quæ non præfecturas, aut officia, verò fex concordari non poffent, ftatuit aut fimilia tangunt, & quæ ab Georgio Du- eis fuperiorem, quem delecturus effet, & ce liberè relicta funt, tutor folvat, quic- cui parti tandem is adhæferit, tametfi rem quid verò Georgius Dux, dum adhuc vi- melius reformâffet, huic absque tergiveret, accommodaverat, ad Fridericum verfatione omni confentiri voluit. Retinuit attinebit. Nono quicquid libellorum à autem Cæfar, fi in uno aut pluribus artiGeorgio Duce emanâffet, ab Alberto & culis error contingeret, vel fi quid intelliWolfgango executionem accipiat. Deci- gentiam Commiffariorum tranfcendiffet: mo, una pars alteri omnia literarum mo- quomodocunq; fieret; nam in his voluit clanimenta unàcum regiftris aut (ut ita di- rificandi aut declarandi habere poteftatem: xerim) cautionibus & aliis rebus ad caftra, nulla tergiverfatio quæri debet: fed fingula, urbes & oppida tradat. Nec aliqua fraus ut moderabitur Cæfar, teneri debent. Cum aút tergiverfatio in hac re contingat. Un- articulorum omnium & fingulorum exedecimo quicquid Phederico tutori cedit in cutione. Et quia talis inter partes concorfeodum à Cæfare accipere debet loco pu- dia facta eft & declarata, Cæfar omnem fupillorum, nifi nonnulla loca ab aliis con- ftulit profcriptionem imò profcriptionis agceffa effent & iccirco Cæfari literis fatis- gravationem quomodocunque nominari fo 1 leant. Ordinavit infuper, & voluit fcienter & cum quodam literarum tenore, ut finguli quique ad fua bona, quæ ante hanc profcriptionem habuerant, revertantur. Imò voluit, ne ab aliquo prohibeantur accedere. De his autem intelligit, qui aut Rhudberto aut ejus conjugi, aut poft mortem eorum capitaneis adhæferunt; qui etiam non acceperunt ftipendium à Palatino Philippo, aut fub ditione ipfius fuerunt. Sextodecimo refervavit Cæfar intereffe fuum propter Jus, quod fe habere exiftimat, ut Cæfar poft obitum Ducis Georgii in Ducatum Provincias, populos & bona. Imò quicquid debiti poft profcriptionem emerfit. Quarum rerum declaratio penes Cafarem adhuc eft: refervavit etiam Cæfar quicquid Partes filiæ Ducis Georgii, quæ adhuc in vita eft, debent. At vero poftremo tam Dux Albertus, quam Wolfgangus tum Fœdericus ut tutor & orator fuorum amicorum Ducum Ottonis Hainrici & Philippi in nomine eorum & loco talem cæfaream dictaminis formam & ejus finalem feparationem, ut præmiffum eft, voluntariè fufceperunt, atque fua ducali honore & reverentia firmaverunt : ita ut eandem Cæfaream conclufionem finaliter & actutum exequi ac fideliter fervare velint nulla tergiverfatione adhibita, imò nullo pacto contraniti: nec concedere eis, qui fubjecti funt aliquid machinationis. Tum ftatuit ex Cæfareæ majeftatis poteftatisque plenitudine: ut talis ejufce conclufio finalis partiúmque feparatio omnibus in articulis,pun&tis & cæteris fuis materiis æternaliter & indefefsè fervetur, & continuò partes huic obfequantur. Si verò unà aut aliæ partes huic in uno aut pluribus punctis articulísve contumaces fuiffent, illámque juxta fuam intentionem & fervare & exequi nollent, quod abfit, condemnavit partem inobedientem, quotiens hoc fieret in una chiliade folidi auri. Hanc in cameram fuam deferri præcepit, & infolubiliter folvi quotiens contigerit. Non tamen iccirco voluit conclufionem effe irritam, fed perpetuæ firmitatis habere robur: nec pars obfequens fruftrabitur, fiquidem mediam fe illi chilia(o) dos partem promittit ex camera (o), conftat autem affuiffe conclufioni multos homines nobilitate præftantes & religione: Hermannus Archiepifcopus Colonienfis Sacri Imperii in Italia Archicancellarius: Jacobus Archiepifcopus Treverenfis Sacri Imperii in Galicia Archicancellarius: Phædericus Dux Saxoniæ Landgravius in Turingia & Marchio in Meichfen Sacri Romani Imperii Archimarefcalchus: Joachim Marchio Brandenburgenfis Sacri Romani Imperii Archicubicularius, Georgius Epifcopus Babenbergenfis, Laurentius Epifcopus Herbipolenfis, Conradus Epifcopus Monafterienfis, Administrator fundationis in Ofnabrugk, Joannes Dux Saxoniæ Landgravius Thuringiæ, Hainricus Senior & Hainricus Junior & Erricus Duces Brunswicenfes & Luneburgenfes, Hainricus Dux Meckelburgenfis, Guielmus Dux Gulchenfis, & apud Mon tem, Chriftophorus Epifcopus Chiemenfis Petrus Epifcopus Tridentinus, Xtophorus Epifcopus Laybacenfis, Adolphus Comes Naffawenfis, Dominus Bisbadenfis, Phædericus Comes in Zoler, Philippus Comes in Waldeck, Joannes Comes in Holftain & Schaunburgkh, Reinhardus Comes in Runeckh, Sigismundus Comes Lupfenfis, Fælix Comes Werdenbergenfis & in Monte fan&to, Chriftophorus Dominus in Lunberg Sacri Romani Imperii Archimandrita, Leonarde deFrawenberg Baro inHag, GerlacusBaro in Riffenburg & Cæfarei Confiliarii Matthias (p) Lang Administrator fundationis Gurckh & Præpofitus Auguftenf. Christophorus de Schrevenftain Coadjutor fundationis Brixenfis, Paulus de Liechtenftain Marfcalcus Cæfaris, Cyprianus de Serentein regius Cancellarius, Bolfgangus de Cilhard Decanus Auguftenfis, Sigismundus Pflueg, Herafmus Toppler, Wilhelmus de Wolffftain & Walthau, Wolfgangus de Wolfstal, Herenngus Fries, Heinricus Hayden, Valentinus de Dinckhein, cameræ noftræ Procurator, Joannes Schairpeckh Doctor Legum, Wilhelmus de Pappenheim Sacri Romani Imperii Marfcalcus & Cæfaris & Sacri Imperii civitatum Argentina, Lubeci, Auguftæ & Franckfordiæ Nuntii & Orato res. Acta funt hæc Coloniæ tricefimâ Julii anno Domini 1505. regnorum Cæfaris, Romani 20, & Hungariæ 16. anno. Non tamen continuò urbes reliquerunt: nec Michaëlis difceffio facta eft. Interea Rex Portugaliæ quasdam naves mifit per mare ad luftrandas terras; ubi mirum dictu adeò procefferunt, ut novam quamdam terram invenirent. Hæc omnibus rebus eft abundantiffima: cujus terræ homines nudos afferunt, nihil tegumenti habere: verumtamen mulieribus pudenda videri non poffunt: ubera ex partu groffiora non fiunt. Carnibus humanis utuntur, quas etiam torrere folent, non feminant, non metunt, fed quæ fpontè nafcuntur, comedunt. Ubi abundant Piper & alia nobis incognita. Cœlum Polum antarcticum afpicit five auftralcm. Non tamen vifuntur quæ in boreali: non ibi currus, non urfæ, fed ftellæ lucidiffimæ ut ajunt. undecimâ Augufti illam invenerunt. In civitate Boëmiæ quam Budweis vocant hoc anno Judæi omnes igni traditi funt, nam Christianum quemdam in tantum facinus pellexerant, ut Chriftiani cujusdam filium parvulum illis traderet. Is ad eum acceffit, & parvulum fibi dari petivit, provifurum fe illum pollicebatur. Non moratus Xtianus Pauper, quia filium volebat magnoperè exaltari, tradidit, & alterius fidei commendavit. Verùm cum nefciret, ad quem locum ducendus effet pufillus, cœpit contriftari, adeò ut etiam primores civitatis adiret. Fit Quæftio adeò clanculum, ut nemo fciret, quid rei ageretur. Nec diu poftmodum res detecta eft. Mittitur ad Cæfarem ad Regem Boëmiæ pro præfcriptione ad interficiendos Judæos : nihil pecu (o) fupple relicturum vel fimile. (p) lege Matthæus. nia (p) niarum non expenditur : & quamvis Reges folos potiores voluerint effe puniendos, non tamen quieverunt Cives, quoad poteftatem haberent. Itaque cum dies opportunus adeffet, clauferunt portas, ac miffis militibus omnes Judæos comprehenderunt, in una autem domo omnes congregatos invenerunt, nam & mulieres & parvulos Judæi advocaverant cum eis locuturi. Et cum tormenta adhiberentur, confeffi funt fe alios tres parvulos interfeciffe, qui paulò ante perditi fuerant. Nemo eorum ad baptifmum potuit compelli, omnes in fide permanferunt fuâ, unde igni funt traditi. Traditor autem Chriftianus variis cruciatibus interfectus. Leonardus de Frawnberg Baro Newnburgam caftrum fupra Ænum fitum recipere conatus Agnetis intravit. Verùm quia, qui illud commendatum habuerant, nihil mandati à Duce Alberto acceperant, dilationem usque ad feftum Matthiæ impetrâ runt, unde retrocedere coactus ad Regem iterum per aquas delatus eft. Nunc autem à Rege poffidetur, ficut & quædam alia. Palatini Comitis miles Bavariam relinquere juffus ad loca conftituta feceffit. Multa ta- Att tettertrtrtet (AAAAAArt Artete ANGELI RU ABBATIS FORMBACENSIS Liber Primus incipit: Speque pericla fubit: fpe mundi fpernit ho norem Quod docuêre fenes: Romanæ gloria linguæ Deftinat; impulfus fenfit mens libera fortes Horrifer & Boreas & leni depellitur Auftro. Pugna fit : & decrefcentis mens cornua Lunæ Induitur, fenfusque hebetis momenta feque |