* ita apogr. Fickleri, De primordiis Benedictinorum Cœnobii in Monte Aprino vulgò EberSperg extructo ejusque conditoribus, vel fi mavis Fundatoribus: ex ejusdem Cænobii libro venerande antiquitatis in Membrana exarato, ad litteram defcripta à JOANNE BAPTISTA FICKLERO JC. & S Conf. Bavarico &c. Cire defiderantibus fcribere ftudeo de longè retroactis temporibus & fub breviloquio enarrare quemadmodum hujus præparatæ manfionis habitaculum à principio inceperit à fuis conditoribus exerceri: qualiter etiam poftmodum divinâ difpenfante gratiâ ad divini cultûs gloriam & honorem caftrum primitus inchoatum in monafteriale ædificium fit mutatum. Voluntati inquam legentium placere volens, ut ad eorundem conditorum mutationem & exemplum vos inftituere valeatis, quorum recta fuit intentio: & qui poft fe beatitudinis exemplaria fequacibus fideliter reliquerunt. Profectus fiquidem eft ad virtututum gratiam, qui nofcere quærunt, de quibus referre cupio, quod tam de generofo claróque fanguine fuæ ftirpis & propaginis procefferunt: Eorum enim qui fecêre virtutes, ut dicit Philofophus, tanta habetur laus, quantum ipfos præclara do&torum ingenia viribus & præconio decenter extollere potuerunt ad eorum gefta falubriter imitanda. Licet quam plurimi non folum in ornatu verborum deletentur, fed etiam rei fcire appetant veritatem: unde veritati potius cupiens infiftere quam palliatæ falfitati. Temporibus Carolomanni Regis filii Ludovici Regis fuit in Norica regione, quæ nunc Bavaria dicitur, quidam Comes præpotentiffimus, genere fpectabilis morúmque honeftate præclarus & nomine nulli in actu militari fecundus in rebus bellicis, prout eventuum qualitas fe obulit, vir valde ftrenuus & famofus, nomen habens (d) Sighardus, hic fecus fluvium naturalem(d), qui vulgari voce dicitur Sempta, quoddam forum fifcale habuit, negotiorum mercimoniis utpote aptiffimum per aliquod anni temporis fpatium ibi manere coepit. Qui Comes Sigkardus de genere Regum fupra dictorum tempore quodam autumnali fylvam fibi contiguam arborum denfitate nemorofa repletam causâ venandi quâdam vice petiit, ubi nunc mutatione dextræ excelfi radicitus explantata totaliter eadem fylvâ hoc Monafterium eft conftructum.Cum verò ejusdem nemoris arcta peteret, cafu reperit fingularem quendam aprum infolitæ magnitudinis ad auftralem partem fylvæ inter harenaceum lapidem hoc eft faxum in harena demerfum, & quandam tiliam immenfæ magnitudinis, cujus alta proceritas ramorum fuorum propaginem ampliffimè dilatavit, latentem reperit. Nullas moras paffus fugiendo fe infequentes delufit & evafit, noctis horâ loca quæ dimiferat, iterum recurrendo repetiit." Sighardus iterum à venatione non ceffat: per aliquot dies quantumcunque fatigaretur, capi non potuit, demum verò pagum, id eft metas latibuli fylvarum & diftrictus effugiens, omnem fpem conaminis eorum aper ille fallendo delufit, in tutioribus fe fylvis indidit & ingeffit. Quam rem cum ipfi quafi phantafticam effe dicerent, & longè latéque pro miraculo narrarent (e), famofæ religionis & admiranda fanctitatis vir quidam Conradus dictus de Heuwa, quod eft oppidum juxta potamicum lacum, qui dicitur Hodenfim, pollens ingenio & virtute hu jus novitatis famam audiens prædicto Comiti Sighardo, viro elegantiffimo demandavit ita. Locus ille inter arenatium lapidem & tiliam, quæ in parte nemoris juxta fe propè fuêre conjuncta, fe propè fuêre conjuncta, de quo fingularis ille aper jacens ægre depulfus eft, eradicari debet funditus & evelli: quia per Dei manifeftationem prædico, illum divino fervitio fublimandum, & à Dei cultoribus perpetuo inhabitandum, qui humani generis inimicum populos, venenofo dente lædentem procul expellant, fraudisque diabolicæ machinamenta reprimant & confundant, basilicá (d) ita Ficklerus. Apographum Langianum Navalem. (e) * Lang. I. Anonymi Eberfpergenfis Chronicon Eberpergenfe antiquius. 5 licáque in eodem ædificanda eft continuo & feparatim in mundo loco conftruenda juxta morem antiquorum, qui religionis non effe dixerunt propè lectifternia, id eft juxta fecularia commoda vel caftra, Ecclefias Dei vifitare. Si ergo fumptus expenfarum fuppetunt, moenia mox conftruantur: quia ficut Deus unum flagelli nervum ** id eft vinculum induxit regno ex nexum. Mauritii Patritii Egidiique videlicet Attilam Regem Hunnorum ut eos debellaret, in præfenti generatione pofcentibus culpis, iterum fecundum flagelli nervum, id eft vineulum, incutiet & infliget. Interim Comite Sighardo hoc mandatum à tanto viro Dei fibi miffum cum mentis alacritate fufcipiente quidam alii de Argentina, quæ Strasburg dicitur, urbe, venientes fimilem prophetiam ibidem audierunt à quodam fancto viro inclufo, nomine Gebehardo, eique Sighardo de loco provehendo retulerunt, ut idem fanctus vir fibi jufferat intimare: unde aper ille fingularis primitus fuerat effugatus, & ut hoc credi debeat, fpiritu præfago, id eft prophetico in fignum veritatis prædixit apros in nemore deficere, ut rei poftmodum probavit eventus. Tempore enim Udalrici Comitis fui nepotis poft aliquorum añorum curricula devoluta contigit omnes in fylva apros deficere & hoc per nivem maximam & profundam. His auditis Comes Sighardus zelo pietatis animatus imperat hunc locum exuncari, oppidum de lignis ibi conftruitur, moenia fimiliter eriguntur, vallóque fit fecurum, Eberfperg fibi nomen imponitur, & ab omni parte ex fylva munitur. Arnolfus igitur Cæfar eodem tempore, qui fuit Carolomanni prælibati Regis filius Comitem Sighardum (quia amicus & confanguineus erat, & rem fuam fibi à Rege commiffam ftrenue gubernabat) multis prædiis ditans ad novam fui caftri in Ebersperg plantationem, quam nuper inchoaverat in fuplementum eandem traditionem firmans fcripturæ testamento regale figillum habente. Anno itaque Dominicæ incarnationis nongentefimo fexto Sighardus Comes miles invictus moritur, & Frifingis cum honore debito fepelitur, Gottina etiam fua uxor paucis diebus poftea evolutis obiit, & cum fuo marito tumulatur. Ratholdus igitur Sighardi filius de patris fui voluntate, dum adhuc viveret Eberfpergenfis caftri locum poffedit, qui in divinis fecularibúsque rebus nimis erat ftrenuus, acer ingenio, in bello fæviffimus: propter quod Cæfar Arnolfus carentinos & terminos ab hoftium inergo ante fulru defenfandos recommifit *. patri ejus Obiit comiferat? Sigbardus Comes fequenti die poft Dionyfii Martyris, hoc eft nono die menfis Octobris. Gottina ejus uxor obiit in vigilia S.Thomæ Apoftoli, Hic Ratholdus prophetiæ Conradi de Heuwach (five Heubach) viri bonæ conversationis & vice merito commendati non immemor ac etiam Gebhardi inclufi de urbe Argentina, gratiâ fanctitatis pleni, caftri Eberfpergenfis fuburbana ampliare difponit omnibúsque fumptibus locum mirabiliter dilatavit, uxor autem ejus nomi ne Englmuta genuit fibi duos filios Eber- con rantiam eum fuper me deprecor adaugere : * * Apogr. * Langii conduceretur, nimio forent pretio com- punctionem & in bonis operibus perfeves Chrifti nongentefimum nonagefimum. Ab 4 dignanter cum fremitu & gemitu abfcedere compelluntur. Ex qua re Comitem Eberhardum experientia certa docuit, quantum vigilantia cuftodis neceffaria fibi ibi fuit: quoniam per vifionem fomnii canente gallo exceperat, ficut paulò ante eft refcriptum res igitur mira & novitate plena. Licet enim regnum Hungariæ extenfione fuæ latitudinis alia regna tranfcendant, rarò credatur poffe conteri, quamvis fortè valeat in extremitate aliqua fuperari. Ejus dem enim gentis ferocitatem noftri quondam principes infortunatos fenlere fucceffus & eventus illos ad prælia provocantes. Bela enim Rex Hungarorum ante quædam tempora pauca victoriam belli obtinuit adverfus Ducem Auftriæ, quem interfecit. Conftat enim maximam partem Auftrenfium fimul & Stirenfium gladio corruiffe: unde quidam ait: Bela triumphalis belli victricibus alis Enecat Auftrenfes ftrato duce vel Stirienfes. * *Apogr. Res mortalis priori fato diffimilis, mutaLang, metur in contrarium divino fuffragio fuffragante. do talis. Sævientibus itaque Hungaris nullis quodammodo parcentibus, Sereniffimus Heinricus Rex Alemaniæ & Francorum mentis & animi conftantia femper impavidus, robore fortis ut leo frendénsque dentibus ficut aper, qui Arnolpho Cæfari Carolomanni Regis filio fucceffit in regno unà cum filio fuo Ottone multis magnisque Principibus, Ducum ac Comitum Nobilium in fimul coadunatis omnes fimul quafi unus ad conAlictum belli procedere non differunt & pa*Lang. triæ five regionis terminos præfumunt Jua viriliter defenfare. Exercitu autem Hunnorum inæftimabili in ipfo itinere propè fluvium Licum, ubi condita eft civitas Auguftenfis congregato, Heinricus Cæfar inviEtus cum fuis acie bellatorum inftaurata contra hoftes tanquam Leo rugiens vehementer infiliit, ibique clipeus clippeo in prælio opponitur, umbo per umbonem retunditur: fit fragor & fonitus armorum à fortibus, fpicula ceu fulmina in hoftes *Lang. ibi fæviffimè jaciuntur: fit* ludus militaris, non in alea fed in hafta & gladio, ferox mucro gentis alienæ nimis avidè devoravit carnes, fortis dextra Cæfaris Ungaros terræ proftravit, campus vernans fit cruentus & rore fanguineo tellus ubique madefcit, cedunt hoftes & vincuntur, victores trophæo accinguntur omnes humi ficut unus mortis exitium perferunt, nec fuit, qui evaderet: gloriosè enim gens Alemanica de fuis hoftibus eo tempore victoriofiffimè triumphavit anno Domini nongentefimo trigefimo feptimo. Locus autem certaminis usque in hodiernum diem fuper fluvium Licum, id eft Lech, Latino eloquio nominatur, Conciolegis, vulgares verò vocant Gunzenlen: ibique regalis magnificentia (f) jure perpetuo thronum judicialem habere debet cum aliis terrarum Principibus ad faciendum judicium & juftitiam five ad reipublicæ negotia prout jura funt condita providè gubernanda. Exercitu verò Hunnorum crudeli ftrage damnato, milites. Eberhardi, fororisque ejus Wilburgis, quæ tunc in fæpè dicto caftro morabatur Sur Regem & Leli Ducem cum aliis quam plurimis Ungaris ad Eberfperg caftrum captos detulerunt. Sed Regem & Ducem Ratisponam Regibus & Cæfari, omni auro & argento ablato, remittens occidendos, reliquos Ungaros jaculatos dirè cruciant, & in foveam profundiffimam præcipitant & detrudunt, terráque cooperiunt ac fuffocant. Cæfar autem feptem Reges Hungarorum crucis patibulo juffit appendi caterósque vivos foffatis fubhumari: quo vifo Wilibirgis ait: nimis credula fum verbis illorum, qui locum iftum Dei fervitio magnificandum jam dudum prædixerunt: quia malorum Principes & exterarum nationum Ecclefiam Dei devaftantes ad honorem loci Dominus huc vinctos perduxit : Et Eberhardus primitias tollens de torquibus aureis, quæ funt ornamenta colli & tintinnabulis, id eft aureæ campanulæ (f) in immis veftium pendentibus tres libras auri ad calicem fabricandum, crucémque argenteam, quæ in fcuto Regis infixa fuit & aliud argentum ad Ecclefiaftica ornamenta dedit. Poft hæc Comes Eberhardus genere clarus & nomine decidit in lectum, paffionum multas moleftias graviter fuftinens, fe moriturum effe præfenfit fratrem fuum Adalberonem ad fe vocari fecit: uxorem non habuit & gratiâ caruit filiorum. Qui Adalbero moras faciens aliquamdiu, tempus veniendi ad ipfum protractim & prolixè differret, veniens tamen tardè, dixit: Frater meus liberis carens, cum prædia sua Clericis vult dare, petit me ad fe feftinare, non cogitans effe melius prædiis, quæ mihi hæreditario jure contingunt, filios meos ditari, quam alios injuftè prædari. Et Eberhardus agonizans dixit: Deus miferere mihi & erga locum iftum voluntatem tuam operare. Et fratre fuo tardè veniente mortuus eft, & in Ecclefia Frifingenfi honore debito fepelitur anno Domini nongentefimo A.949. quadragefimo nono. Adalbero autem Eberfpergenfis caftri moenia confummavit, qui feptem filios habuit elegantes ex uxore fua dicta Leutgardis, & infuper octavum quem Sanctus Udalricus Auguftenfis Epifcopus de facro baptifmatis fonte levavit, æquivocum fibi fecit: quem etiam puerum pater hofpitibus præfentare noluit, occul tabat eum alienis: quia natura plus aliis infirmior videbatur: diffimilis enim fuit feptem fratribus, quoad elegantiam pulchritudinis fui vultus ac etiam infirmior: fed credo ipfum quoad augmentum meritorum & virtutum plus omnibus fuiffe fortunatum ob quam rem amica ejus Willibirgis, ætate plena, foror Adalberonis fic (f) memorabilis hic locus antiquitatem hujus luxûs indicat. Principibus adventum fuum hifce cymbalis annuntiantibus. vid. de eadem re V. Cl. Joannis Georgii Keyfsleri Itinerar. Epift. VI. p. 27. ait: ait: indubitanter noftris exigentibus peccatis ifte puerulus fofpitate ett privatus, cum omnes ab infantulo Udalrico aliqua be. nedictione facrati gaudeant integro fenfu & corporis fanitate, nam ut de cæteris fuis fratribus taceam, cum ego eum adhuc adolefcentulum in Monafterio S. Galli, ubi nutritus eft, vifitans ut inedentulæ matrinæ ex parte carente dentibus, mifereretur quæ fenio affecta nimio dolore dentium & capitis intolerabiliter ego mifera perurgebar, ille aliqua, velut joculatoria verba, ad hæc refpondens ait: Tandem ad tuam remeare debes patriam fciens: quod tua petitio felicem efficaciam affequetur: juxta cujus dicta mihi repatrianti de Suevia in Bavariam, dentes mihi contra naturam veteranæ fuccrefcunt, & major quam antea capitis mei fanitas abinde perfeverat. Unde fcio, quod Epifcopale Baptifma non parvam conferret ei profperitatem, fi delictorum noftrorum enormitas non obftaret. Adalberoni quoque fratri ejus ait : prowilburgis. cura feftinus placare Deum ac S. Sebaftia * Lang. apogr. Lang. num, cui frater nofter Eberhardus bone memoriæ prædium Ahaim dare promifit, de cujus penfionibus thuris, vini & olei votum fuum folvit, quo confilio percepto frater ejus Adalbero, caput filii fui Udal rici fuper altare S. Sebaftiani depofuit prædium Teugingæ atque 11. manfos in Bundelbach ** fitos dedit, triginta quoque Guntilbach infuper denarios dans, totidemque fe aut puerum annuatim daturum fpopondit, quos ipfe cum filii poftmodum usque ad mortem folverunt. Igitur poft hæc Udalricus idem viribus & virtute proficiens ab omnibus honore prævenitur. Pollet ingenio, ac inter multa, quæ geffit prælia invulnerabilis femper extitit. Pofthæc fratribus fuis omnibus fucceffivè decedentibus, folus ipfe Udalricus fuperftes remanfit, Willibirga amicâ fuâ jam defuncta in die Othmari Abbatis. Deinde paucis diebus evolutis patrem Adalberonem ac matrem Leutgardem mortuos Frifingis fepelit, ac pro animarum earum requie fempiterna S. Sebaftiano prædium nomine Veifen dedit. Adalbero obiit pater Udalrici in die Prothi & Jacin&ti Martyrum Leutgardis autem mater Udalrici obiit fequenti die poft Simonis & Judæ Apoftolorum. Hunc de Comite Udalrico dicendum eft. Igitur Comes Udalricus poftæc duxit uxorem Richardem fororem Marquardi Marchionis de Carinthia, quæ fuit nobiliffima genere, cui & ipfe Udalricus fuam fororem dictam Hademudem (cujus tamen nomen fuperius eft fuppreffum) in conjugium tradidit, quæ poft obitum mariti cunEta fua pro Dei nomine derelinquens in Palæftinæ partibus mortua, pluribus fignis *** Apogr. corufcavit. *** Quo tempore Frifingenfis Lang. Fpifcopus nomine Abraham, Eberfpergenclaruit. fem bafilicam dedicare denegat: & hoc ideo quia Udalricus Comes Othoni puero, tertio Regi multum fidelis fuit, Henrico Duci Bavariæ, cui idem Epifcopus Frifingenfis favebat ad rebellandum Regi Ottoni, non confenfit. Idem enim Dux Heinricus ungi fe faciens in Regem, præliis multis Udalricum attentabat, fed juftitia prævalente victus eft ab co. Idem Abraham Epifcopus Frifingenfis, qui eum deprædatus eft, æquali facto in tantum coartatus eft ut Frifingis adjutorio regali obfeffus, caperetur, ac in cuftodiam à Rege detruderetur, Dux etiam Bavarorum Heinricus non multo poft ad deditionem in urbe Patavienfi cogitur, & in cuftodiam mittitur: ex qua emiffi ambo amicitiam cum Udalrico firmant, ita ut Dux Eberfpergenfe caftrum petens copiofam pecuniam & novem Miniftros fuos S. Sebaftiano delegaret: dixit enim fibi Treveris, ubi tenebatur in cuftodia, per vifum à S. Materno manifeftatum effe non prius folvi carceris fui anguftias, quam promitteret fe Beati Sebaftiani interventu petiturum & Udalrici amicitiam habiturum. Epifcopus ergo, quoniam olim dejuravit Udalrici Ecclefiam à fe nunquam confecrandam effe, dedit ei licentiam confecrandi eam à quolibet Epifcopo. Convocatur ergò Fridericus Juvavienfis Ecclefiæ Epifcopus, quæ nunc eft Saltzburga, qui confecravit eam anno Dominicæ incarnationis nongentefimo feptuagefimo, & villa Hermansdorff in dotem Ecclefia Eberfpergenfi donatur; poft, hæc Udalricus genuit Adalberonem & Eberhardum & Willibirgam & alias tres filias, qui fuerunt de regio femine Heinrici Cæfaris & Caroli M. Regis invićtiffimi. Adalbero duxit uxorem Rich-; linden filiam Rudolfi Suevi, fororem Wolfhardi Comitis, qui rebellavit Heinrico Regi fecundo. Hæc fterilis fuit & infœcunda: Eberhardus verò duxit Adelheiden de Saxonia, quæ tres genuit filios. In codem biennio, vix anno poft Bafilicæ Eberfpergenfis confecrationem, Dominicæ incarnationis nongentefimo feptuagefimo fecundo: Hunfridus primus Præpofitus, qui viginti novem annis præfuerat, moritur, & Dietgerus eidem Ecclefiæ in præpofitum fubrogatur, viginti uno anno rexit, & poft in Domino requievit. Eidem Meginpoldus in præpofitura fucceffit, & fexdecim annis præfuit, quo tempore Guntherus præpofitus eligitur, Græcis ac Latinis litteris eruditus, qui erat Confcholafticus. Gerberdi præpofiti, præfuitque annos fexdecim. Deinde Udalricus virtute præcla- in apogr. rus folicitâ mente ad hoc omnia confilia fua convertebat, nec non cogitationes & opera dirigebat, videns Ecclefiam fuam rebus dotari ac etiam honoribus, quomodo ad laudem fui Creatoris ad tam venerabilem & fecurum ftatum pertingere poffet, & qualiter monafticam vitam, fanctámque converfationem pertingere poffet, Monachorum Ordinis S. Benedicti in fua bafilica inftituere cogitaret, eorundem religiofitate Deo placita delectatus, & odoriferâ fuavis tate illeétus & attractus, de magnorum confilio fuique Pontificis regularium ordinem transmutavit ibidem, Eberfpergenfe clauftrum Monachis nigris de aliis Monafteriis adunatis dotavit, qui per vitæ contemplativæ dulcedinem & munditiam im pollu Lang. annos XI cir citer. |